obszar pozbawiony lub zbardzo rzadką rozproszoną roślinnością pokrywającą mniej niż 10% powierzchni. Przyczyną powstania p. są bardzo małe inieregularne opady roczne (do 100-150 mm). Ze względu na brak zachmurzenia możliwe są bardzo duże dobowe amplitudy temperatur (w dzień do +50C, wnocy przymrozek), co powoduje bardzo intensywne wietrzenie fizyczne. Brak roślinności ułatwia rzeźbotwórczą działalność wiatru: wskutek wywiewania zwietrzałych okruchów powstaje pustynia skalista, na Saharze zwana hamadą; jeśli podłoże pokryte jest gruzem skalnym, to jest to pustynia żwirowa - serir lub reg, jeśli okruchy są mniejsze ibardziej zaokrąglone; obszar pokryty nawianymi piaskami, zwykle uformowanymi w wydmy, to pustynia piaszczysta erg (edejen); czasem wrozległych obniżeniach wypełnianych wodami rzek epizodycznych tworzy się pustynia ilasta,w Iranie zwana takyrem, wAmeryce Pn. playa, ana Saharze sebha. Pustynie występują głównie wzwrotnikowych szerokościach geograficznych, co związane jest ze strefą wysokiego ciśnienia atmosferycznego; tam też leży największa pustynia na Ziemi - Sahara. Inne czynniki powodujące istnienie pustyń to zimne prądy morskie (p. Namib wAfryce, Atacama wAmeryce Pd.) lub oddalenie od morza iosłonięcie górami przed napływem wilgotnego powietrza (p. Azji Środk. - np. Gobi, Kara-kum, Takla Makan) (Rys. 58).
pustynia
Geografia