(1818-81)
cesarz ros. od 1855, syn Mikołaja I; po klęsce w wojnie krymskiej przeprowadził liberalne reformy: uwłaszczeniową (1861), w ramach której zniesiono poddaństwo chłopów oraz zadecydowano o stopniowym, za wykupem, uwłaszczeniu, z tym że do czasu spłaty chłop musiał wykonywać swe powinności względem pana; samorządową (1864), w ramach której wprowadzono tzw. ziemstwa wybierane przez szlachtę (w stopniu uprzywilejowanym), mieszczan i chłopów, które na swoim terenie zajmowały się gospodarką, oświatą i lecznictwem; sądową, m.in. zniesiono kary cielesne, wprowadzono sądy przysięgłych i utworzono adwokaturę; miejską (1870), wojsk. i szkolnictwa (1874, służbę wojsk. zmniejszono do 6 lat). Zliberalizował politykę w Królestwie Pol.: ogłosił amnestię, zgodził się na utworzenie Tow. Rolniczego, Akademii Medyko-Chirurgicznej i Szkoły Głównej Warszawskiej. Później przeszedł na pozycje reakcyjne; stłumił powstanie styczniowe; w 1864 ogłosił uwłaszczenie chłopów w Królestwie Pol.; rozszerzył granice państwa na Kaukazie, w Azji Środk. i na Dalekim Wschodzie. W wyniku zwycięskiej wojny z Turcją w 1877-78 rozszerzył wpływy Rosji na Bałkanach; zginął w zamachu bombowym.
- Aleksander III Romanow, (1845-94)
- Aleksander I Romanow, (1777-1825)
- ALEKSANDER I ROMANOW, (1777-1825)