(wyprawy krzyżowe)
w średniow. wojny z muzułmanami i poganami, a także heretykami podejmowane pod patronatem papiestwa bądź monarchów świeckich z intencją walki za wiarę jako wojna święta przeciwko "niewiernym". Przyczyną I krucjaty było zajęcie Palestyny przez Turków Seldżuckich, którzy w przeciwieństwie do poprzedników zaczęli utrudniać pielgrzymom dostęp do miejsc kultu chrześc. Na synodzie w Clermont (1095) papież Urban II wezwał do świętej wojny. W odpowiedzi w 1096 wyruszyły dwie wyprawy: nieudana ludowa (zwł. chłopi dotknięci biedą i głodem) oraz rycerska (1096-99), która po trudach i ciężkich walkach zbudowała państwa chrześc. na Bliskim Wschodzie. Największym było lenne wobec papiestwa Królestwo Jerozolimskie oraz z czasem podległe mu hrabstwo Edessy, hrabstwo Trypolisu, księstwo Antiochii. Kolejne wyprawy organizowano w: 1147-49, 1189-92, 1202-04, 1217-21, 1228-29, 1248-50 i 1270. Przyniosły one wiele zmian w kulturze (zwł. rycerskiej), gospodarce - rozładowały częściowo głód ziemi u rycerstwa, zapewniły rozwój ekon. miastom wł., ponadto dały początek zakonom rycerskim; ostatecznie wobec wzrostu potęgi Turków, pomimo potężnych nakładów, nie przyniosły jednak Europejczykom trwałych nabytków terytorialnych. Mianem k. określa się także m.in. wyprawy przeciwko Słowianom Połabskim, a zwł. rekonkwistę.
- KRUCJATY, wyprawy krzyżowe
- KRZYŻOWCY, uczestnicy .
- krzyżowiec, uczestnik krucjaty.(...)