powstało w końcu V w., ogarniając tereny dzisiejszej Francji oraz części Niemiec i Włoch; twórcą p.F. był Klodwig z rodu Merowingów, który zjednoczył plemiona Franków. Liczne podziały wewn. za jego następców osłabiły państwo, nie przerywając jednak jego rozrostu terytorialnego. Wobec postępującego kryzysu dyn. Merowingów wzrastała rola najbardziej wpływowych urzędników (tzw. majordomów). W 751 jeden z nich, Pepin Mały, całkowicie odsunął od władzy Merowingów, ogłaszając się królem i wprowadzając na tron nową dynastię Karolingów. Za Karola Wielkiego p.F. przeżyło okres największej świetności: rozkwit kultury ( renesans karoliński), rozrost terytorialny po podbojach: Longobardów, Bawarów, Awarów, Sasów i pn. Hiszpanii oraz uzależnieniu Słowian połabskich; wreszcie koronacja cesarska (800) Karola Wlk. Po śmierci jego syna Ludwika I Pobożnego doszło na mocy traktatu w Verdun (843) do rozpadu p.F. na 3 części dające początek późniejszym: Francji, Niemcom i Włochom. P.F. okazało się nietrwałym zespoleniem rozmaitych systemów prawnych, społ.-gosp. i kulturalnych; dało jednak fundament pod późniejsze ogólnoeuropejskie struktury ustrojowe, kościelne czy kulturalne, szczególnie na Zachodzie.
- Frankowie, plemiona germańskie,...
- państwo patrymonialne, forma państwa powszechna...
- FRANKOWIE, lud germański, który...