(1866)
spowodowana rywalizacją Austrii i Prus o hegemonię w Niemczech; powodem było zajęcie Holsztynu, dotąd administrowanego przez Austrię, przez wojska prus. Prusy wystąpiły wspólnie z Włochami (chcącymi odebrać Austrii Wenecję), natomiast po stronie Austrii opowiedziała się większość innych państw niem. Armia austr. odniosła sukcesy na froncie wł., zwyciężając m.in. w bitwie pod Custozzą (2), natomiast 3 VII 1866 poniosła decydującą klęskę z Prusakami w bitwie pod Sadową (w Czechach). Pokój prus.-austr. zawarto w Pradze (Austria utraciła dotychczasowe znaczenie w Niemczech), wł.-austr. - w Wiedniu (Włochy uzyskały Wenecję). W wyniku wojny Prusy zyskały królestwo Hanoweru oraz księstwa Szlezwik-Holsztyn. W miejsce zdominowanego przez Austrię, ale luźnego Związku Niem. powstało państwo federacyjne Związek Północnoniem., z królem prus. jako prezydentem. Nie objęło ono jednak państw Niemiec pd. (np. Bawarii, Wirtembergii, Badenii).