prowadzone przez W. Brytanię przeciw Burom (osadnikom holenderskiego pochodzenia zamieszkującym pd. Afrykę) w celu zajęcia bogatych w pokłady złota i diamentów republik: Orania i Transwal. W czasie I wojny (1880-81) Anglicy pobici II 1881 pod Majuba Hill musieli uznać niepodległość Transwalu. II wojna wybuchła w X 1899 po tym, jak zawiodły wcześniejsze ang. próby obalenia legalnego rządu Transwalu. Wojna wykazała nieoczekiwaną przewagę małego narodu, który walcząc o niepodległość potrafił zadać siłom bryt. w XII 1899 szereg klęsk. Dopiero mianowanie nowych dowódców bryt. (F.S. Roberts i H. Kitchener), oraz wysłanie do pd. Afryki ok. 250 tys. żołnierzy pozwoliło na zdobycie stolic Transwalu (V 1900) oraz Oranii (VI 1900) oraz rozbicie głównych sił burskich L. Bothy pod Bergendal (VIII 1900). W X 1900 rząd ang. ogłosił zakończenie wojny i aneksję republik Transwal i Orania; dalsza walka z ang. najeźdźcami przybrała (XII 1900) charakter wojny partyzanckiej, w ramach której atakowano również tereny bryt.; Anglicy odpowiedzieli terrorem wobec ludności cywilnej (tworzono m.in. obozy koncentracyjne). W tej sytuacji Burowie zdecydowali się na kapitulację; pokojem w Pretorii 31 V 1902 uznali Transwal i Oranię za bryt. kolonie.
- BURSKIE WOJNY, prowadzone 1880-81 i...
- Orania, kolonia zał. przez Burów...
- Burowie, potomkowie kolonistów...