Reklama

SZWEDZKA KINEMATOGRAFIA

Reklama

regularną produkcję filmów zainicjował 1905 fotograf Charles Magnusson (zał. wytwórni Svensk Filmindustri w Kristianstad) i operator Julius Jaenzon; od 1911/12 działalność aktorów i reżyserów Mauritza Stillera (Czarne maski, Skarb Arne) i Victora Sjöströma (Ingeborga Holm oraz przełomowa dla artyst. rozwoju k.sz. adaptacja poematu Ibsena Terje Vigen, potem Wózek-widmo i Banici); cechy ówczesnej "szwedzkiej szkoły" to związki z literaturą i przyrodą, oprawa plastyczna, fotografia; 1920 apogeum produkcji: 20 filmów rocznie. 1924 powstaje Gösta Berling Stillera z Gretą Garbo, po czym oboje przenoszą się do Hollywood; tradycję podtrzymuje jedynie Gustav Molander (Jedna noc). Wprowadzenie dźwięku zastaje k.sz. w stanie upadku, produkcja na poziomie salonowych komedii bez perspektyw eksportowych; jedyny ambitny utwór to Panowanie Karola Fryderyka (1933) Gustava Edgrena; 1934 debiut aktorki Ingrid Bergman (Rodzina Swedenhielmów, potem Intermezzo i Noc Walpurgii) i reżyserów Pera Lindberga (Stary człowiek przybywa) i Schamyla Baumana (Kariera); wyróżnia się reżyser Alf Sjöberg (Droga do nieba i 1944 Skandal wg scenariusza Ingmara Bergmana), działają weterani: Molander, Lindberg, Bauman i Edgren; wzrost produkcji z 30 w 1939 do 45 filmów w 1945; 1945 Duńczyk Carl Th. Dreyer realizuje gościnnie Dwoje ludzi; nowa fala to Hasse Ekman, Erik Faustman, Arne Sucksdorff (dokument); powojenne przeboje: Panna Julia Sjöberga i Ona tańczyła jedno lato Arne Mattssona; od 1946 (Kryzys) - era Ingmara Bergmana, który od 1953 wyreżyserował 14 filmów i napisał 4 scenariusze, m.in. Więzienie, Letni sen, Wakacje z Moniką, a zwł. Wieczór kuglarzy (samotność, motyw śmierci, rozmowy z Bogiem i diabłem); w połowie lat 60. reforma systemu finansowego w kinematografii, powstaje Szwedzki Inst. Filmowy i szkoła filmowa; nadal tworzy Bergman (Tam, gdzie rosną poziomki, Persona, Szepty i krzyki, Fanny i Alexander), który ze względów podatkowych 1976-80 emigruje; uznanie zyskują też młodzi: Jörn Donner (Kochać ze Zbigniewem Cybulskim), Vilgot Sjöman (Moja siostra, moja miłość, Jestem ciekawa), Jan Troell (Emigranci), Bo Widerberg (Miłość Elwiry Madigan, Adalen 31, Życie jest piękne), Mai Zetterling (Zakochane pary); najpopularniejsi aktorzy: Harriet Andersson, Gunnar Björnstrand, Ulla Jacobsson, Eva Dahlbeck, Max von Sydow, Bibi Andersson, Ingrid Thulin, Liv Ullmann; światowej sławy operator Sven Nykvist.

Powiązane hasła:

EGGELING Vicking, BERGMAN Ingmar, BERGMAN Ingrid, WIDERBERG, EKBERG Anita, SYDOW

Encyklopedia Internautica
Reklama
Reklama
Reklama