pikareska (hiszp.)
powieść łotrzykowska, zw. też pikarejską lub szelmowską; wywodzi się z plebejskich opowieści o Sowizdrzale; romans awanturniczy z postacią przebiegłego i pomysłowego bohatera, którego losy dają okazję do satyrycznego przedstawienia epoki; najwybitniejsza p. to Żywot łazika z Tormesu (1554); do tradycji p. nawiązywała m.in. ang. powieść w XVIII w., np. Tom Jones H. Fieldinga, i T. Mann w Wyznaniach hochsztaplera Feliksa Krulla.