(vagina)
wewnętrzny narząd płciowy ukobiet; pełni funkcję seksualną iprokreacyjną (droga dla nasienia, kanał rodny), służy ponadto do odprowadzania krwi miesiączkowej iwydalin zmacicy. Leży między pęcherzem icewką moczową aodbytnicą, ma przebieg prosty, pod kątem 50-70 wobec poziomu. Długość p. wynosi 7-14 cm. Jej ściany są bardzo rozciągliwe, apowierzchnia mocno pofałdowana. Udziewic p. jest oddzielona od sromu fałdem błony śluzowej - błoną dziewiczą ( hymen). P. ma stosunkowo mało receptorów bólowych, dzięki unerwieniu jest natomiast bogatą sferą erogenną. Drobnoustroje obecne wp. przemieniają glikogen wkwas mlekowy, dzięki temu - poza okresem miesięcznego krwawienia - wp. jest odczyn kwaśny; pH = 4-5. Śluzówka p. ma zdolności resorpcyjne, co jest wykorzystywane wpodawaniu leków. Wżyciu seksualnym kobiety istotne znaczenie ma mięsień łonowo-pochwowy (tzw. zwieracz pochwy), jego nadmierny skurcz powoduje zaburzenie zwane pochwicą. Mięśnie okrężne p. mają wpływ na jej zdolność do obkurczania się podczas współżycia seksualnego idlatego kobietom aktywnym seksualnie zaleca się specjalne ćwiczenia tych mięśni, co sprzyja doznaniom seksualnym obojga partnerów. Wgórnej części p. znajduje się szyjka macicy. Jej stan biologiczny ma duże znaczenie dla zdrowia kobiety. Badania przeprowadzone ukobiet wcześnie rozpoczynających życie seksualne iczęsto zmieniających partnerów ujawniły, że zachowania takie sprzyjają rozwojowi zmian nowotworowych wszyjce macicy. Podczas stosunków seksualnych p., wzależności od fazy reakcji seksualnych, dzięki swej elastyczności irozciągliwości, przystosowuje się do wielkości członka, aw fazie orgazmu rytmicznie obkurcza się. Wmitologii iwierzeniach niektórych tzw. kultur prymitywnych istnieje mit vagina dentata ("pochwa połykająca członek"), wwiększości kultur p. kojarzy się jednak ze źródłem rozkoszy seksualnej (zob. tabl.).