sztuczne systemy werbalnego porozummiewania się; próby ich opracowania podjęto już w starożytności; większą popularność zyskały sobie: volapük (1879); esperanto (1887), interlingua (1905), ido (1907) oraz occidental (1922).
- symbole uniwersalne, (wildcar ds)
- JĘZYK MIĘDZYNARODOWY GESTÓW, opracowany pod patronatem...
- UML, (ujednolicony (uniwersalny)...