nazwa stowarzyszeń kulturalno-naukowych tworzonych w XIX w. w krajach płd. słowiańskich; ich powstawanie związane było z ruchem odrodzenia narodowego, zajmowały się gromadzeniem, badaniem i popularyzacją historii, folkloru, zabytków i literatury poszczególnych narodów; wspierane (także finansowo) przez inst. nauk. Rosji. MATICA ČESKÁ - zał. 1831 przy Muzeum Narodowym w Pradze, od 1860 jego inst. wydawniczy, zlikwidowana 1949. MATICA HRVATSKA - zał. 1839 pod nazwą M. Ilirska w Zagrzebiu, od 1867 część (wydział biblioteczny i wydawniczy) Jugosłowiańskiej Akad. Nauk i Sztuk, od 1874 pod nazwą M.H. prowadziła samodzielną działalność; MATICA SLOVENSKÁ (słowacka) - zał. 1863 w m. Turčianski Svätý Martin (ob. Martin), wydawała m.in. czasopismo nauk. "Letopis"; 1875 zlikwidowana przez Węgrów, od 1919 działała jako słowacki ośr. nauk.; 1954 przekształcona w słowacką bibliotekę narodową i nauk. instytut wyd.; MATICA SLOVENSKA (słoweńska) - zał. 1864 w Lublanie, wydawała "Letopis M.S." (1867-1912), opublikowała ponad 100 pozycji książkowych; MATICA SRPSKA (serbska) - zał. 1826 w Peszcie, 1864 przeniesiona do m. Nowy Sad (Wojwodina); od 1842 wyd. pismo "Letopis Matice Srpske"; pozostała ważnym ośr. wydawniczym; MATICA SERBSKA (serbołużycka) - zał. 1847 w Budziszynie, stworzyła sekcje: językową, archeologiczną, literacką, etnograficzną i in.; rozwiązana 1934 przez władze hitlerowskie.
- SERBOŁUŻYCZANIE, Łużyczanie
- SŁOWACY, słowiański, zamieszkujący...