(1500-91)
– urodził się 17 października w Oropesie (prowincja Toledo, Hiszpania), gdzie jego ojciec był gubernatorem; naukę rozpoczął w Talaverze, przez trzy lata był także śpiewakiem w chórze katedralnym w Toledo, wykazując znaczne talenty muzyczne; w wieku 14 lat został wysłany na dalszą naukę na uniwersytet w Salamance, gdzie już studiował jego starszy brat. W 1520 roku, pod wpływem osobowości i wykładów św. ➞ Tomasza z Villanueva, zdecydował, że poświęci się życiu konsekrowanemu i wstąpił do zakonu augustianów, składając śluby właśnie na ręce swojego profesora; święcenia kapłańskie otrzymał w 1527 roku, a przełożeni, widząc jego gorliwość i nieprzeciętną inteligencję powierzali mu rozmaite urzędy, które jednak nie zmieniły do końca życia jego osobowości. Pragnąc męczeństwa, postanowił udać się do Nowego Świata, do Meksyku, ale w czasie podróży, w 1542 roku, poważnie zachorował i pozostał jakiś czas na Wyspach Kanaryjskich, dokąd udało mu się dotrzeć; w 1554 roku został przełożonym konwentu w Valladolid, gdzie rezydował wówczas dwór cesarza Karola V; A. powierzono zaszczytną funkcję „kaznodziei królewskiego”. W 1561 roku przenosi się wraz z dworem do Madrytu i zamieszkuje w konwencie św. Filipa: żyje niesłychanie surowo i pracowicie – pisząc, modląc się, uprawiając ascezę z nieznaną dotąd gorliwością; powstają wówczas rozmaite pisma ascetyczne i moralne: Zasady życia chrześcijańskiego (1542), Ogród modlitwy i góra kontemplacji (1544), Bogactwo duchowe (1551), Sztuka miłości Boga i bliźniego (1567); to ostatnie dzieło ma związek z poświęceniem A. ludziom ubogim, chorym, więźniom na galerach; wśród jego przyjaciół byli wybitni ludzie kultury, pisarze (np. Lope de Vega), duchowni. W sierpniu 1591 roku poważnie zachorował, ale nie zrezygnował z codziennego odprawiania mszy; na łożu boleści odwiedzili go król Filip II i księżniczka Izabela, a także arcybiskup Toledo; A. zmarł 19 września w założonym przez siebie dwa lata wcześniej Colegio de la Encarnatión (obecnie siedziba senatu Hiszpanii); wieść o jego śmierci do tego stopnia poruszyła mieszkańców Madrytu, że zabrano z celi A. niemal wszystkie sprzęty i ubrania i podzielono w tłumie jako relikwie. Beatyfikował go 15 stycznia 1882 roku papież Leon XIII, a kanonizował papież Jan Paweł II 19 maja 2002 roku; wspomnienie – w dies natalis.