właśc. Antypas (983-1073)
– pochodził z miejscowości Lubecz pod Kijowem. Życie mnichów poznał na górze Athos (północna Grecja). W ich gronie przyjął imię A. Powróciwszy na Ruś, osiadł w odosobnionej pieczarze, gdzie zasłynął z surowego życia; zyskał wtedy przydomek „Peczerski”. Ok. 1054 roku zebrała się wokół niego grupa dwunastu uczniów. Przez jakiś czas prowadzili wspólne życie zakonne, zakładając cerkiew w specjalnie wydrążonej w skale grocie. Jednak później A., po mianowaniu przełożonym (igumenem) Barłaama, usunął się do osobnej pieczary, gdzie pozostał do końca życia, czyli przez około 40 lat. Wyprosił u księcia kijowskiego dla swoich uczniów tereny, na których później powstał kompleks klasztorny (ławra) zwany Peczerskim. Następnie A. razem ze swoim uczniem Teodozjuszem, następcą Barłaama, wystarali się dla wspólnoty o regułę zakonną przestrzeganą już w klasztorze Studion w Konstantynopolu. Od A. i Teodozjusza wywodzą się w Kościele ruskim dwa kierunki życia zakonnego. A. reprezentował typ ascetyczny i pustelniczy, Teodozjusz zaś kierunek praktycznych ćwiczeń duchowych pod kierunkiem bardziej doświadczonych osób; akceptował też życie we wspólnocie. Wiadomości o życiu świętego dostarcza przede wszystkim Powiest’ Wriemennych Liet z 1051 roku. Pamiątkę A. Kościół na Rusi obchodzi w domniemanym dniu jego śmierci, czyli 10 lipca.25 Św. Antoni Peczerski, L. Tarasewicz, miedzioryt z XVIII w.