(I w.?)
– apostoł, o którym wspominają wszystkie Ewangelie, przy czym Jan mówi o nim jako o Natanaelu, „Izraelicie, w którym nie masz zdrady”. Jezus powołał go, mówiąc o tym, że „ujrzał go pod drzewem figowym”, co sugeruje, że zauważył swego przyszłego ucznia w chwili osobliwego, acz nieznanego przeżycia mistycznego. Wymieniają go również Dzieje Apostolskie (1,13). Z przekazów testamentowych wyłania się postać człowieka prostodusznego, szczerego i o żarliwym sercu. Jednak co do tożsamości Natanaela i B. istnieją od dawien dawna zdania rozbieżne. Gdyby ta tożsamość była prawdziwa – byłby B. uczestnikiem cudownego połowu ryb na jeziorze Genezaret, świadkiem najistotniejszych chwil życia ziemskiego i nauczania Chrystusa. Wątpliwości mieli jednak nawet najwięksi z Ojców Kościoła: św. ➞ Augustyn i św. ➞ Grzegorz Wielki. Nie wiadomo, gdzie B. prowadził swoją misję: wymienia się cały obszar znanej aktywności apostolskiej uczniów Chrystusa: od Arabii, poprzez Mezopotamię, Persję, po Indie i Armenię. O tym, że była to działalność znana, świadczy fakt pojawienia się B. nawet w zapisach Talmudu. Skarga przystaje na wersję o nauczaniu św. B. w Armenii, gdzie „Palemona króla i wszystek dom jego wiary w Chrystusa nauczył i ochrzcił; poddanych też jego bardzo wiele, tak że 12 miast jego chrzest przyjęło i nauczone wiary, Chrystusowi się Bogu prawemu, bałwochwalstwo porzuciwszy, kłaniały”. W Armenii także – wedug Skargi – miało nastąpić męczeństwo B. Hagiograf wymienia tu miasto Albana, gdzie B. pojmano i odarto żywcem ze skóry. Na podstawie relacji Grzegorza z Tours Skarga powiada, że ciało zabitego B. znajdowało się w Albanie, po czym przewieziono je na Lipari we Włoszech (wyspa opodal Sycylii), a następnie do Benewentu i Rzymu (1000). Translacja owa nastapiła 25 sierpnia, toteż niekiedy na ten dzień wyznacza się wspominanie B. Jednak tradycja każe przesunąć je o dzień wcześniej (na 24 sierpnia) i na tenże dzień przypada rocznica tragicznych zdarzeń we Francji (rzeź hugenotów 23/24 sierpnia 1572). W Kościele greckim czczony jest B. 11 lub 13 czerwca, koptyjskim natomiast i ormiańskim 28 sierpnia, 15 października i 8 grudnia. Na wyspie na Tybrze w Rzymie znajduje się kościół pod wezwaniem św. B., gdzie przechowywane są jego relikwie. Rodzaj śmierci, jaką zginął św. B., sprawia, że obrali go sobie za patrona rzeźnicy, garbarze i introligatorzy.