(ok. 283-371)
– przyszedł na świat na Sardynii i jako chłopiec znalazł się w Rzymie, gdzie przygotowywał się do stanu duchownego. Z polecenia papieża św. ➞ Juliusza I, już jako wyświęcony kapłan, został E. wysłany do Vercelli, gdzie wkrótce został biskupem. Ponieważ chrześcijaństwo w tej diecezji było jeszcze słabo zakorzenione, E. musiał z całą gorliwością poświęcać się pracy misyjnej, wznosić kościoły, kształcić i sprowadzać kapłanów, z którymi wiódł życie wspólne na podobieństwo rodziny zakonnej. W Vercelli E. założył pierwszy w Europie klasztor, w którym do pełnienia swego posłannictwa przygotowywali się misjonarze w Ligurii, Emilii, Lombardii i Wenecji. Oni także – zostawszy biskupami – prowadzili ze swymi kapłanami życie cenobityczne. Św. E. miał także stworzyć żeński klasztor, gdzie ksienią została jego siostra, Euzebia. Niemal całe życie E. przebiegało pod znakiem zmagań z *arianami, a losy tych sporów były nader skomplikowane. Papież św. ➞ Liberiusz wezwał go, by przyłączył się do delegacji papieskiej udającej się do cesarza z petycją, aby odrzucił naukę Ariusza. E. wymówił się od tej misji, tłumacząc się okolicznościami. W Mediolanie, za zgodą ariańskiego cesarza, odbył się synod, na którym dokonano potępienia nieariańskich biskupów i św. ➞ Atanazego. E. zajął w tej kwestii stanowisko dwuznaczne. Zgodził się potępić Atanazego pod warunkiem, że inni uczestnicy synodu zgodzą się na formułę zgodną z postanowieniem soboru w Nicei (325). Wywołał w ten sposób nieopisane zamieszanie, które skończyło się i tak wyklęciem Atanazego, zaś E. i innych legatów papieskich skazano na wygnanie za odmowę udziału w tym akcie. Biskup Vercelli spędził je w Palestynie, Kapadocji i Tebajdzie, utrzymując stały kontakt ze swymi diecezjanami. W roku 361 był uczestnikiem soboru w Aleksandrii, do Rzymu zaś przybył za zgodą cesarza Juliana Apostaty w roku 363. Wkrótce jednak cesarz zmarł, a jego następcami zostali cesarze ariańscy: Walentynian I i Walens. Ten drugi ponownie rozpoczął prześladowanie nieariańskiego kleru i wielu biskupów musiało opuścić swoje siedziby, udając się na wygnanie. E. próbował wstawiać się za nimi, ale nadaremnie. Był już zbyt zmęczony, aby podjąć nową walkę. Zmarł 1 sierpnia i został pochowany w bazylice, którą sam wzniósł. Wspaniałe świadectwo jego czci pozostawił św. Grzegorz z Tours, który w swojej kaplicy przechowywał część relikwii św. E. Święty E. pozostawił po sobie m.in. łaciński przekład komentarza do Psalmów Euzebiusza z Cezarei, a także kilka mów. Zachowany traktat dogmatyczny w formie dialogu przekazuje naukę o tajemnicy Trójcy Św. i jest polemiką z arianizmem. W diecezji Vercelli uznaje się go za męczennika. W 1961 roku papież Jan XXIII ogłosił św. E. patronem diecezji przedalpejskich. W Vercelli znajduje się też katedra pod wezwaniem świętego, będącego patronem diecezji i miasta. Pamiątka przypada 2 sierpnia.