(1436-1507)
– urodził się 27 marca w Paoli na terenie włoskiej Kalabrii, nad Morzem Tyrreńskim. Gdy miał 12 lat, ubodzy rodzice, Jakub Aleksy i Vienna Fuscaldi, oddali go do klasztoru franciszkańskiego w S. Marco Argentano. Po roku F. powrócił jednak do rodzinnej miejscowości. Odbył następnie z rodzicami pielgrzymkę po włoskich sanktuariach, odwiedzając m.in. Asyż, Monte Cassino, Spoleto i Rzym. Szczególną jego uwagę zwróciło bogactwo dostojników kościelnych. Powróciwszy do Paoli rozpoczął samotne życie w pobliskiej grocie. Z czasem zaczęli do niego dołączać naśladowcy, co dało początek nowemu zgromadzeniu. To właśnie F. jest założycielem zakonu „braci najmniejszych” – minimów. Fundator chciał, by jego zakonni bracia byli najmniejszymi i ostatnimi wśród mnichów. Stąd reguła ułożona przez F. jest bardzo surowa. Zatwierdził ją papież Aleksander VI w roku 1493. Początkowo wielu młodzieńców garnęło się w szeregi zakonu, ale z czasem reguła wymagająca wiele heroizmu i samozaparcia zaczęła tracić zwolenników. Na przykład czwarty ślub zgromadzenia zobowiązywał jego członków do całkowitego powstrzymania się od potraw mięsnych i nabiału. Na polecenie papieża Sykstusa IV F. udał się do Francji, na dwór króla Ludwika XI. Król bowiem słyszał o wcześniejszych uzdrowieniach zdziałanych przez F. i miał nadzieję, że i jego wyleczy ze śmiertelnej choroby. Choć tak się nie stało, to jednak święty zdołał przygotować króla Francji na śmierć. Jako duchowy doradca pozostał także przy następcy Ludwika – Karolu VIII. Również na ziemi francuskiej F. założył kilka klasztorów swego zakonu. Zmarł w Plessis-les-Tours 2 kwietnia 1507 roku. Beatyfikował go w roku 1513 Leon X. Sześć lat później ten sam papież dokonał aktu jego kanonizacji. Wspominany jest F. w dniu narodzin dla nieba. Duchowość F. cechował przede wszystkim surowy ascetyzm wzorowany na regule pustelniczej. żywił głęboki kult do Męki Pańskiej, Imienia Jezus i Matki Bożej Różańcowej. Opodal rodzinnej Paoli znajduje się sanktuarium świętego. Składają się na nie: grota – będąca kiedyś pustelnią F. – oraz klasztor i kościół przez niego wystawione. W kościele przechowywane są nieliczne pamiątki po świętym, m.in. habit i buty. W 1562 roku relikwie św. F. zostały sprofanowane, wraz ze szczątkami św. Gracjana i św. Marcina, przez hugenotów, a następnie spalone: ciało św. F. znajdowało się wówczas – po 55 latach od śmierci – w stanie nienaruszonym. Niezwykłą i otoczoną licznymi legendami postać F. przedstawiali m.in. G.R. Murillo, F. Gozza, G. Reni, P.P. Rubens i F. Goya. Muzyczne utwory dedykowali mu m.in. D. Scarlatti i F. Liszt. Na obrazach znajdziemy epizody z życia świętego i przypisywane mu cuda. Bardzo częstym motywem jest na przykład treść podania, według którego F. przepłynął z Italii na Sycylię na swym płaszczu, by założyć tam nowy klasztor. W Polsce św. F. z Paoli jest raczej mało znany. Wspominany w dies natalis, 2 kwietnia.58 Franciszek z Paoli, sztych Ludwiga Seitza