(1256-1302)
– urodziła się w Turyngii (ob. kraj związkowy w Niemczech) i jako pięcioletnie dziecko została oddana do klasztoru benedyktynek w Helfcie opodal Eisleben w Saksonii, gdzie wychowano ją bardzo starannie, umożliwiając zdobycie dobrego, jak na owe czasy, wykształcenia w zakresie teologii i filozofii. W 1281 roku nastąpiło pierwsze z serii widzeń, którymi G. została obdarowana na resztę swojego życia. Cierpiąc na rozmaite dolegliwości fizyczne, otrzymywała ich rekompensatę w powtarzających się odtąd nawiedzeniach łaski i ekstatycznych przeżyciach. Treść swych niezwykłych doznań przekazywała innym osobom, które je spisywały, natomiast G. nadawała im ostateczny kształt słowny. Dzięki tak powstałym pismom stała się rychło G. sławna w całej Europie jako wielka mistyczka. Zmarła w wieku czterdziestu sześciu lat 13 lub 17 listopada. Jej relikwie uległy zniszczeniu w roku 1346. Największy rozgłos zdobyły jej Objawienia, czyli Poseł Bożej Łaskawości (Revelationes seu Legatus Divinae pietatis), ćwiczenia duchowne (Exercitia spiritualia) oraz Modlitwy (Preces Gertrudianae), w których jawi się jako prekursorka niemal współczesnej nam pobożności. Szczególnym uwielbieniem otaczała Serce Jezusowe i stawała się jego powiernicą, przemawiającą następnie do wszystkich ludzi i Kościoła. Mistyczne przeżywanie jedności z Sercem Jezusowym połączyła z pięknym, żarliwym kultem NMP – co było zjawiskiem niezwykłym na tle współczesnej jej chrystologii. Ten rodzaj przeżyć mistycznych spotykamy kilka wieków później – nic więc dziwnego, że prawdziwego i powszechnego kultu poczęła doznawać G. dopiero od XVI w. Wtedy to kartuzi z Kolonii wydali po raz pierwszy drukiem jej pisma, które rychło zostały przetłumaczone na wiele języków chrześcijańskiej Europy. Od 1606 wydawano pozwolenia na obchodzenie święta G. w rozmaitych krajach (otrzymały je m.in. klasztory w Meksyku i św. G. została uznana za patronkę Ameryki Południowej). Kult w całym Kościele zatwierdzono w 1739 roku na prośbę elektora saskiego i króla Polski, Augusta II. Święto jej przypada obecnie 16 listopada (dokładnej daty śmierci świętej nie znamy). Na wielu wizerunkach występuje jako cysterka z pastorałem w ręce – choć nigdy nie była ani cysterką, ani opatką. Najwyraźniej więc bywa mylona z Gertrudą von Heckenborn – opatką w Helfcie, siostrą najbliższej przyjaciółki i powiernicy św. G. – św. ➞ Mechtyldy, która w Helfcie była opiekunką nowicjatu. Pomyłka ta sprawia, że św. G. i św. Mechtylda są uważane za siostry. Mechtylda powierzyła św. G. redakcję swego dzieła: Księgi szczególnej łaski (Liber specialis gratiae). Kult św. G. na ziemiach polskich był raczej słaby i zaznaczył się silniej tam, gdzie oddziaływały wpływy niemieckie (np. na Śląsku).8 Św. Gertruda Wielka z Helfty