(1469-1535)
– urodził się w Beverley w hrabstwie Yorkshire (północna Anglia); w 1483 roku rozpoczął studia na uniwersytecie w Cambridge; tam też w 1491 roku uzyskał stopień magistra sztuk wyzwolonych. W latach 1491–94 był wikariuszem w Northallerton, nieco później został profesorem uniwersytetu w Cambridge, zaś w 1501 jego wicekanclerzem. Pozostawał w bliskich kontaktach z dworem królewskim, pełniąc od 1497 roku posługę spowiednika matki Henryka VII. Dzięki owym kontaktom mógł lepiej zadbać o ukochaną uczelnię: sprawował kuratelę nad kolegium ufundowanym przez królową-matkę, do programu studiów wprowadził grekę i język hebrajski: profesorem greki (i teologii) na tym uniwersytecie mianował Erazma z Rotterdamu. W 1504 został biskupem niewielkiej diecezji Rochester, gdzie dał się poznać jako dobry administrator oraz gorliwy duszpasterz. Pociągały go dalej studia – więc na uczelni, którą się opiekował, pogłębiał swą znajomość greki i uczył się hebrajskiego; nie jest to rzecz zwyczajna, bowiem miał wówczas już 47 lat! Zarazem sam sprawował kuratelę nad synem królewskim – przyszłym Henrykiem VIII. Opracował kilka rozpraw, w których podjął polemikę z *luteranami: niektóre z jego tez zostały potem (1545-63) wykorzystane w uchwale soboru w Trydencie, w części dotyczącej kwestii zbawienia oraz grzechu pierworodnego. Doskonałe najpierw stosunki J. z panującym już Henrykiem VIII uległy gwałtownemu pogorszeniu w 1527 roku, gdy biskup J. stanowczo przeciwstawił sie rozwodowi monarchy z Katarzyną Aragońską, zaś w czasie jej procesu wystąpił w roli mecenasa królowej. Nie zgodził się także na zwierzchnictwo króla nad Kościołem w Anglii i odmówił złożenia przysięgi na wierność wobec władcy w kwestiach religijnych i dynastycznych (1534). Podobnie zresztą postąpił św. ➞ Tomasz More, z którym J. pozostawał w serdecznej przyjaźni. Życiu biskupa zaczęło zagrażać śmiertelne niebezpieczeństwo, więc papież Paweł III, sądząc, że tak go uratuje, mianował J. kardynałem. Sytuację pogarszał fakt, iż biskup Rochester dał się wmieszać w sprawę Elżbiety Barton – wizjonerki wróżącej królowi rychłą śmierć. Historycy podejrzewają nawet, że padł w tym przypadku ofiarą zmyślnej, podwójnej prowokacji. Nominacja kardynalska przechyla szalę: dawny wychowanek wydaje na biskupa wyrok śmierci. J. zostaje uwięziony w Tower, a następnie ścięty 22 czerwca 1535 roku. Kilkanaście dni później oddał życie św. Tomasz More. Obydwu męczenników kanonizował w 1935 roku papież Pius XI; wspomina się ich 22 czerwca.57 Św. Jan Fisher