(1649-1713)
kardynał, członek zakonu Kleryków Regularnych Teatynów – urodził się 12 września w Licata na Sycylii (diecezja Agrigento) w arystokratycznej rodzinie; był pierworodnym synem księcia Juliusza Tomasi di Lampedusa i Rozalii Traina. Wychowywał się w atmosferze religijności, jego cztery siostry zostały mniszkami, a on sam 25 marca 1666 roku został przyjęty do zgromadzenia teatynów, założonego w 1517 roku przez św. ➞ Kajetana z Tieny. Wszechstronnie wykształcony – studiował w Rzymie, Messynie, Ferrarze, Modenie – władający wieloma językami archaicznymi (m.in. chaldejskim, koptyjskim, starohebrajskim, syryjskim) – szybko robił karierę w Kościele: najpierw subdiakon i diakon, 23 grudnia 1673 przyjął święcenia kapłańskie w bazylice na Lateranie i dwa dni później celebrował swoją mszę prymicyjną w świątyni pw. św. Sylwestra w domu generalnym braci teatynów. Prowadził niezwykle ascetyczne życie, studiując teologię i filozofię, pisząc rozprawy naukowe z zakresu liturgiki, które publikował pod pseudonimem Józef Maria Carus, zajmował się także reedycjami podstawowych tekstów z dziedziny patrystyki (m.in. Codices Sacramentorum nongentis annis vetustiores, 1680; zbiór antyfon i responsoriów Kościoła rzymskokatolickiego ułożonych przez św. ➞ Grzegorza Wielkiego, Responsalia et Antiphonaria Roman Ecclesia, 1686; Missale Gothicum i Liturgia Gallicana, 1680); cie szył się wielką sławą w kręgach naukowych nie tylko we Włoszech, gdzie piastował m.in. zaszczytne stanowiska w rzymskiej Akademii Arkadyjskiej. Egzaminator kleryków, wysoki urzędnik Stolicy Apostolskiej (m.in. w Kongregacji ds. Sakramentów i Kongregacji ds. Kultu Bożego), generalny konsultant braci teatynów, spowiednik kardynała Albaniego (późniejszego papieża Klemensa XI) znajdował czas na zajęcia ewangelizacyjne i duszpasterskie, zajmował się działalnością charytatywną. Słynął jako znakomity propagator katechizmu wśród dzieci, znajdując niekonwencjonalne sposoby wykładania prawd wiary (m.in. poprzez opowiadania, rysunki); niektóre z tych metod są stosowane do dziś. Mianowany kardynałem przez papieża Klemensa XI w 1712 roku sprawował tę godność zaledwie przez niecały rok: surowy tryb życia, intensywna praca nadwerężyły jego zdrowie i w grudniu tego samego roku poważnie zachorował na płuca. Zmarł 1 stycznia, a mszę żałobną w jego intencji celebrował sam papież; beatyfikowany 5 czerwca 1803 przez papieża Piusa VII, a kanonizowany przez papieża Jana Pawła II 12 października 1986; uznany za patrona liturgistów. Wspomnienie – 3 stycznia.