(I w.)
– należał do grona apostołów, jednak Ewangelie mówią o nim niewiele; zapewne odegrał rolę znacznie mniejszą niż niesławny jego imiennik z grona uczniów Jezusa – Judasz Iskariota. Mateusz i Łukasz powiadają, że był bratem św. ➞ Jakuba Młodszego (Mt 13,55; Łk 6,16); skoro tak – to powinien być także bratem św. ➞ Szymona, i – w sensie, jaki posiadało to w świecie żydowskim – krewnym Jezusa, jednak sam J. Tadeusz w zachowanym Liście powstałym w okresie 62–67 na te związki się nie powołuje, ponadto 17 werset owego Listu wskazuje na odrębność jego autora od grona apostolskiego. Wątpliwości te podzielają niektórzy bibliści, przyjmuje się jednak powszechnie, że autor Listu jest tożsamy z J. Tadeuszem; przydomek ten, podkreślający jego odwagę, nadali mu ewangelisci. Bywa także nazywany kananejczykiem (od hebr. kanna = gorliwiec); wskazywałoby to, iż był tzw. zelotą, jednym z „gorliwców” – sztyletników, całym sercem nienawidzących Rzymu i skłonnych do krwawej z nim rozprawy. Jego przystąpienie do grona apostołów nie było bezinteresowane; być może sądził, że w ten sposób zrealizują się jego osobiste ambicje, a może uważał, iż grupa uczniów Jezusa jest zalążkiem opozycji antyrzymskiej, zdolnej obalić obcą władzę? Z pewnością nie był w takich pomysłach odosobniony w grupie apostołów. Widzimy go w czasie Ostatniej Wieczerzy, gdy zadaje Panu pytanie, dlaczego ma się on objawić swym uczniom, a nie światu (J 14,22). Po zesłaniu Ducha Św. miał działać w okolicach Edessy (wg św. ➞ Hieronima), Libanie (św. ➞ Paulin z Noli), Mezopotamii lub Persji, gdzie poniósł śmierć męczeńską wraz z apostołem Szymonem (Wenencjusz Fortunat), przecięty piłą. Legenda powiada, że w Edessie zetknął się z królem Abgarem V, który wysłał do Jezusa list, prosząc go o uzdrowienie. Jezus odpowiedział, iż wyśle do niego swego ucznia; w ten sposób spotkanie J. Tadeusza z królem miałoby być spełnieniem obietnicy Pańskiej. Legendę tę powtarza św. ➞ Euzebiusz z Cezarei, jednak nie ma ona udokumentowania historycznego. Kult J. Tadeusza nasilił się od XVIII w.; najczęściej jest on uznawany za orędownika w sprawach beznadziejnych. Do Martyrologium rzymskiego został wpisany wraz z apostołem Szymonem. Wspomnienie – 28 października.76 Św. Juda Tadeusz z maczugą, wg ryciny Hansa Baldunga zwanego Grien, 1519 r.