papież (1002-1054)
– nazywał się naprawdę Bruno i był hrabią Egisheim-Dagsburga w Alzacji (ob. Niemcy). Urodził się 12 lutego, jako syn Hugona i Hewildy, panujących na zamku w Egisheim. Jako pięciolatek trafił do szkoły prowadzonej przez biskupa Toul, Bertolda. Po ukończeniu trivium i quadrivium, a więc w wieku 18 lat, został kanonikiem (nominalnym) w Saint-Etienne, a kilka lat później otrzymał święcenia kapłańskie. Odtąd przebywał na dworze cesarza Konrada II, swego krewnego, pełniąc obowiązki cesarskiego kapelana. Po śmierci wychowawcy Brunona, biskupa Toul, w 1026 roku powołano go na stolicę tej diecezji i rok później otrzymał sakrę biskupią. W tym czasie pomagał mieszkańcom Toul, zrujnowanego wojną, odbudowywał klasztory i wprowadzał w nich reformę kluniacką. Starał się również dokonać gruntownej przebudowy stylu życia kleru diecezjalnego: trzeba bowiem pamiętać, że w owych czasach stanowiska kościelne były nadawane przez cesarza i panów feudalnych (tzw. inwestytura), którzy na ogół nie liczyli się z rzeczywistą przydatnością kandydatów, kierując się czysto partykularnymi względami. W tym celu Brunon zwoływał synody, napominał, a jeśli było trzeba – nie cofał się przed użyciem siły, jak np. w sprawie odzyskania zagrabionych przez księcia Vaucouleurs dóbr biskupich. Po śmierci papieża Damazego II w roku 1048 sejm w Wormacji (Worms) wybrał go kandydatem na Stolicę Apostolską. Bruno zgodził się pod warunkiem, że jego kandydatura nie będzie narzucona klerowi rzymskiemu i pozostanie jedynie propozycją. Pokora Brunona zjednała mu nie tylko duchowieństwo, ale i ludność Rzymu. Został ukoronowany na Lateranie 12 lutego 1049 roku, przybierając imię Leona IX. Odtąd poświęcił się bez reszty reformie Kościoła. Organizował liczne synody w Rzymie i poza nim (we Francji i w Niemczech), na których wydawał dekrety przeciwko symonii, świeckiej inwestyturze, naruszaniu celibatu. Symonickich biskupów złożył z urzędów. Przez krótki czas pontyfikatu odwiedził całe Włochy, Niemcy, Francję, skupiając wokół siebie grono wybitnych doradców, także spoza Rzymu: był wśród nich burgundzki mnich Humbert, mianowany kardynałem, a także Hugo Candidus z Lotaryngii, archidiakon Fryderyk z Leodium. Właśnie Humbert stał się głównym motorem dokonywanych przez L. IX reform. Papież zreorganizował także Kurię Rzymską na wzór kancelarii cesarskiej, usprawniając metody jej działania. Prawdopodobnie zakres zmian wprowadzanych przez L. IX nie zyskiwał mu wielu przyjaciół – zresztą i sami reformatorzy różnili się znacznie między sobą co do koncepcji samego papiestwa. Minimaliści dążyli do uwolnienia Stolicy Apostolskiej od intryg i nacisków koterii rzymskiej; maksymaliści chcieli widzieć w papieżu uniwersalnego władcę, panującego nad całym chrześcijańskim światem. Papież wypowiadał się także w kwestiach ściśle teologicznych, m.in. na synodzie w Vercelli (1050) potępił naukę Berengariusza z Tours o Eucharystii, zaprzeczającą rzeczywistej obecności Jezusa w Najświętszym Sakramencie. Nie mogąc polubownie uregulować spraw z Normanami, zagrażającymi południu Italii, podjął działania wojenne, ale po przegranej w 1053 roku bitwie pod Civitate, w czasie której osobiście wystąpił w ciężkiej zbroi, dostał się do niewoli. Wkrótce jednak odzyskał wolność i wrócił do Rzymu, gdzie zmarł 19 kwietnia 1054 roku. Pochowano go w kościele św. Piotra, gdzie spoczywa obok swoich imienników, także wyniesionych na ołtarze. W historii zapisał się jako jeden z najwybitniejszych następców św. Piotra, który torował drogę wielkiej reformie gregoriańskiej. Warto dodać wszakże, że za jego czasów dokonała się ostatecznie wielka schizma. 16 lipca 1054 roku – a więc wkrótce po śmierci L. IX – wysłani jeszcze przez niego legaci złożyli na ołtarzu kościoła św. Zofii w Konstantynopolu bullę ekskomunikacyjną przeciw patriarsze tego miasta, Michałowi Cerulariuszowi. Był to akt uprawomocniający rozdział pomiędzy Kościołem Wschodnim a Zachodnim, choć faktycznie podział ten istniał już od dość dawna. Być może do ostatecznego rozpadu przyczyniła się zapalczywość kardynała Humberta, który z całą otwartością nakazał patriarsze uległość wobec Rzymu, zrywając tym samym szansę dalszych, delikatnych negocjacji. Cerulariusz, w odwecie, ekskomunikował papiestwo i papieża. L. IX wspominany jest przez Kościół w dies natalis.