święta (?-ok. 304)
pochodziła ze znakomitej rodziny zamieszkałej w Syrakuzach (Sycylia); legenda z VI wieku mówi, że w młodości odbyła pielgrzymkę do grobu św. Agaty, aby uprosić zdrowie dla swej matki; zrezygnowała z zaplanowanego już małżeństwa i złożyła ślub dziewictwa; zawiedziony i urażony w swej dumie narzeczony oskarżył ją o wyznawanie wiary chrześcijańskiej, a były to czasy wznieconego przez cesarza Dioklecjana prześladowania chrześcijan; zginęła, ścięta mieczem; wspomnienie 13 grudnia. Legenda mówi, że Ł. miała niezwykle piękne oczy i by nie budzić zachwytu mężczyzn, kazała je sobie wyłupić, stąd w średniowieczu, które bardzo spopularyzowało imię świętej, uczyniono z niej patronkę chorych na oczy. Ł. należy do najpopularniejszych świętych, odzwierciedleniem kultu jest m.in. Boska Komedia Dantego, w której autor umieścił świętą w wysokich rejonach swego Raju. W Polsce wymieniana w przysłowiach ("Na św. Łucę noc się z dniem tłucze", "Święta Łuca dnia przyrzuca"), w Skandynawii (Szwecja, Dania) wspominana tradycyjnymi obrzędami.