właśc. Sancho de Guerra (1842-1912)
– urodziła się 7 września w Vitoria (Kraj Basków, Hiszpania) jako najstarsza córka stolarza Barnaby Sancho i Petry de Guerra; ojciec zmarł, gdy M. miała siedem lat. Jako piętnastolatka wyjechała do Madrytu po dalsze nauki i tam stwierdziła, że jej powołaniem jest życie konsekrowane; wstąpiła więc do zgromadzenia kontemplacyjnego sióstr koncepcjonistek w Aranjuez (1860), jednak gdy cieżko zapadła na tyfus, musiała zrezygnować i wrócić do domu. Po kilku latach podjęła próbę ponownego wstąpienia do zakonu: w 1865 roku przyjęły ją zakonnice ze Zgromadzenia Służebnic Maryi, pracującego wśród biedaków i chorych w Madrycie. Kiedy zbliżał się moment złożenia ślubów, M. ogarnęły wątpliwości, czy rzeczywiście jej miejsce jest w tym zgromadzeniu; długie rozmowy z duchownymi, m.in. ze św. ➞Antonim Marią Claretem utwierdziły ją w przekonaniu, że powinna utworzyć własne zgromadzenie. Stało się to na wiosnę 1871 roku w Bilbao, gdzie powstał pierwszy dom Instytutu Sióstr Jezusa Miłosiernego, który otrzymał zatwierdzenie papieża Leona XIII w 1886 roku. Za życia założycielki powstało przeszło 40 podobnych ośrodków w samej Hiszpanii i w Chile. Siostry (dziś jest ich ponad 1000 na całym świecie) prowadzą szpitale, przychodnie, przytułki i stołówki dla potrzebujących. Matka M. zmarła 20 marca 1912 r. i została pochowana na cmentarzu miejskim w Bilbao; błogosławioną ogłosił ją Jan Paweł II 27 września 1992, on także dokonał jej kanonizacji w Rzymie 1 października 2000. Wspomnienie – w dies natalis.