(ok. 797-847)
– urodził się w bogatej rodzinie w Syrakuzach na Sycylii i tam też otrzymał doskonałe wykształcenie. Początkowo zamierzał robić karierę urzędniczą na dworze w Konstantynopolu, ale w pewnym momencie stwierdził, że świat doczesny go nuży. Postanowił zostać mnichem pustelnikiem i nawet zbudował sobie niewielką pustelnię na wyspie Chios, jednak patriarcha, św. ➞ Nicefor wezwał go do stolicy. Trwało wówczas prześladowanie ikonodulów (czcicieli wizerunków świętych) wzniecone przez cesarza Leona Armeńczyka. M. wystąpił przeciw obrazoburcom, jednak rychło stracił oparcie, bowiem św. Nicefora deponowano i skazano na wygnanie. M. udało się opuścić stolicę i dotrzeć do Rzymu, gdzie papieżowi Paschalisowi I przedstawił szczegółową relację o wydarzeniach na Wschodzie. Papież zabronił mu wracać do Konstantynopola, chcąc zapewne tak zdolnego i gorliwego młodzieńca uchronić przed zemstą cesarza. Po śmierci Leona (820) M. wrócił jednak do stolicy, licząc, że terror zelżał. Jednak nowy cesarz, Michał Jąkała, kazał go pojmać, wychłostać i deportować na Wyspę Antigoni na Morzu Czarnym. Święty pozostał tam przez siedem lat. W 842 roku wdowa po Michale, Teodora, objęła rządy w imieniu małoletniego Michała III. Ona to powołała M. na urząd patriarchy Konstantynopola. W ciągu kilku lat, jakie pozostały mu do śmierci 14 czerwca 847 roku, patriarcha zgromadził wokół siebie wiele wybitnych postaci, m.in. św. Symeona z Lesbos i św. Michała Sincello. Chcąc wyrównać olbrzymie straty, jakie ikonoklaści wyrządzili świętym obrazom i relikwiom, sprowadził z Rzymu wiele wartościowych wizerunków; zadbał też, by z wygnania wróciły relikwie św. ➞ Teodora Studyty i św. Józefa, jego brata. Metropolię w Nikomedii objął za jego rządów św. Teofilakt. Deponował z urzędów biskupów, przełożonych klasztorów i kaplanów, którzy opowiedzieli się za ikonoklazmem. Pozostawił po sobie wiele pism, ale tylko nieliczne dotrwały do naszych czasów: Historia prawa Kościoła greckiego, Żywot św. Mikołaja, Żywot św. Teodora Studyty, kilka kazań i hymnów. Na Wschodzie wspominany w pierwszą sobotę Wielkiego Postu (jest to także pamiątka przezwyciężenia herezji ikonoklastycznej); na Zachodzie wspomnienie wyznacza się na 14 czerwca.