(1694-1775)
– urodził się 3 stycznia w Ovada, opodal Aleksandrii Piemonckiej (północne Włochy) w rodzinie Łukasza Danei i Anny Marii Massari; na chrzcie otrzymał imiona Paweł Franciszek; był najstarszym z kilkorga rodzeństwa, stąd też dość wcześnie zaczął pracować fizycznie, by pomóc rodzicom w utrzymaniu domu. W 1701 roku rodzina przeniosła się do Cremolino, gdzie P. rozpoczął pierwsze nauki, a w 1709 roku przeprowadził się do Campo Ligure. Uczył się w Genui, zarazem pomagając ojcu w prowadzeniu niewielkiego sklepiku. W 1715 roku postanowił powędrować do Wenecji (zamierzał wziąć udział w wojnie przeciwko Turcji), jednak – jak wynika z jego własnych relacji zawartych w Dzienniku duchowym (napisanym w 1721 roku) – po drodze usłyszał głos z niebios, mówiący mu, by poświęcił się raczej innej walce. Wrócił do domu, zrzekł się swej części majątku i rozpoczął życie duchowne. W 1720 roku przyjął sakrament bierzmowania, a następnie – z rąk biskupa Aleksandrii, Arboriusza z Gattinara – otrzymał czarny habit z napisem „Męka Jezusa Chrystusa” (Jesu Christi Passio). W niewielkiej celi przy kościółku św. Karola i Anny w Castellazo wiódł życie pustelnika, szkicując reguły przyszłego zgromadzenia. Biskup zezwolił mu także na głoszenie kazań w okolicy. Wraz ze swym bratem, Janem Baptystą, wyruszył wreszcie do Rzymu, by prosić papieża o zatwierdzenie nowej rodziny zakonnej, jednak spotkał się z odmową – na razie kandydatów na zakonników było zaledwie dwóch. P. rozpoczyna teraz wędrówki po całych Włoszech, odwiedza sanktuaria i głosi kazania, w których nawołuje do pokuty i rozważania męki Pańskiej. W 1725 roku papież Benedykt XIII zezwala mu wreszcie na gromadzenie uczniów; w czasie pobytu w Rzymie P. posługuje w miejskich szpitalach i jako wolny słuchacz uczestniczy w wykładach i seminariach teologicznych na uniwersytecie. Dwa lata później z rąk papieża otrzymuje święcenia kapłańskie. Ponownie rozpoczyna działalność kaznodziejską w całej Italii, jednak spotyka się z niechęcią, a nawet wrogością jako uzurpator i szarlatan. Dopiero w 1731 roku papież Klemens XIII urzędowo potwierdza kaznodziejskie uprawnienia P.; sześć lat później powstaje pierwszy klasztor nowego zgromadzenia w Orbatello. Surowe reguły, jakie opracował P., budzą opory Stolicy Apostolskiej, która dopiero w 1741 roku zgadza się na ich przyjęcie. Nowa rodzina nosi nazwę Zgromadzenie Męki Jezusa Chrystusa; potocznie nazywa się ją pasjonistami. Kolejni papieże: Klemens XIV i Pius VI obdarzają pasjonistów znacznymi przywilejami; działa już wówczas dziewięć klasztorów męskich i pierwszy klasztor gałęzi żeńskiej, założony w 1771 roku przez Marię Crocifissę di Gesu. Od 1741 roku do śmierci P. piastował urząd przełożonego generalnego zgromadzenia; od 1769 roku dom generalny pasjonistów znajduje się w Rzymie przy bazylice św. Jana i Pawła. P. zmarł 18 października 1775 roku, po ciężkiej chorobie, która nie przeszkodziła mu w zarządzaniu zakonem. Przykutego do łoża odwiedzali papieże: Klemens XIV i Pius VI. Po trwającym dość długo procesie kanonicznym papież Pius IX ogłosił P. błogosławionym (1853) i kanonizował 14 lat poźniej. Ciało świętego spoczywa w klasztornej bazylice św. Jana i Pawła w Rzymie w kryształowej trumnie, do której przeniesiono je po beatyfikacji. Pasjoniści przybyli do Polski w 1923 roku; pięć lat później Józefa Hołoniewska założyła w naszym kraju żeńską gałąź zgromadzenia. Wspomnienie P. przypada 19 października, ze względu na święto św. Łukasza Ewangelisty, obchodzone w Kościele w dniu właściwym dies natalis założyciela pasjonistów.39 Św. Paweł od Krzyża, rycina z 1870 r.