(ok. 954-1027)
– urodził się w Rawennie. Według legend, które oplotły jego żywot, dla odkupienia grzechu ojca, który w pojedynku zabił krewnego, miał wstąpić do benedyktynów osiadłych przy kościele św. Apolinarego w Classe nieopodal Rawenny. Tęskniąc za życiem samotnym, opuścił po trzech latach zgromadzenie i przyłączył się do pustelnika Maryna, mieszkającego pod Wenecją. W roku 978 wraz z byłym dożą weneckim, Piotrem Orseolo, opuścił kraj i udał się do Hiszpanii. Zatrzymali się w Katalonii, w klasztorze Cuxa, z którego opat Gweryn stworzył ośrodek reformy klasztornej. Przybysze osiedli blisko opactwa i oddali się surowej ascezie. R. studiował w tym czasie dzieła Kasjana i żywoty ojców pustyni. W ten sposób stworzył koncepcję życia eremickiego, znajdującego swe oparcie we wspólnocie, egzystującej pod przewodnictwem przeora. W roku 987 wrócił do Italii i rozpoczął zakładanie eremów – pustelni, które na wzór dawnych kolonii mniszych na Wschodzie (ławr) pozwoliły nie tylko jednostkom, ale również wspólnotom prowadzić życie pustelnicze. Miał wielu uczniów i naśladowców. Wkrótce powstało kilkanaście takich eremów – pustelni, z których najsławniejszy okazał się klasztor w Pereum pod Rawenną oraz w Camaldoli (Campo di Maldoli), w pobliżu Arezzo w Toscanii. Ten ostatni erem stał się macierzą kongregacji mnichów eremitów, znanych powszechnie pod nazwą kamedułów. Godłem zakonu stały się dwa gołąbki pijące z jednego kielicha, stanowiące symbol połączenia życia wspólnotowego (cenobitycznego) z pustelniczym (eremickim). R. miał wielu wybitnych uczniów, z których najbardziej znani to Benedykt z Benewentu, Jan z Wenecji, ➞ Bruno z Kwerfurtu. W roku 998 przybył do Pereum cesarz Otton III, który skłonił R. do objęcia opactwa w Classe. Po niespełna trzech latach eremita zrezygnował ze stanowiska, gdyż mnisi nie mogli wytrzymać surowych reguł, jakie im narzucił. Cesarz dał mu nowe fundacje i zawsze liczył się z jego zdaniem; sam zamyślał nawet o złożeniu korony i schronieniu się w pustelni. R. natomiast przez jakiś czas mieszkał na Monte Cassino, by wreszcie osiąść w eremie niedaleko Rzymu. Pod koniec życia planował wyprawy misyjne na tereny środkowowschodniej Europy. Zamierzenia te zrealizował tylko częściowo, apostołując podobno wśród Madziarów, niemniej te informacje są nie do sprawdzenia. R. zmarł 19 czerwca w Val di Castro. Do roku 1480 jego relikwie były własnością tego opactwa. Obecnie znajdują się w Fabriano w kościele św. Błażeja, którym dotąd zarządzają kameduli. Ikonografia przedstawia świętego, jak we śnie widzi tajemniczą drabinę, sięgającą do nieba, po której wspinają się jego uczniowie. Widzenie to miało być zachętą dla R., by na Zachodzie wskrzesić ideał dawnego życia pustelniczego. Eremy kamedulskie składają się z domków – cel, w których mnisi mieszkają pojedynczo, spotykają się zaś tylko na wspólne modlitwy. Zachowują prawie stałe milczenie i nie przyjmują potraw mięsnych. Do Polski przybyli dopiero w wieku XVII, sprowadzeni przez Mikołaja Wolskiego, marszałka koronnego Zygmunta III. Zostali pierwotnie osadzeni na Bielanach pod Krakowem (1603-05). Drugi ośrodek powstał w Bieniszewie pod Koninem. Przebywają tam do dziś, choć liczebność tych klasztorów jest niewielka (na Bielanach mieszka zaledwie kilkunastu mnichów). Od czasów reformy kalendarzowej w 1969 roku liturgiczne wspomnienie założyciela kamedułów przypada w dies natalis (dawniej obchodzono je 7 lutego).50 Widzenie św. Romualda, Andrea Sacchi, ok. 1631 r.