(ok. 934-994)
– pochodził z książęcego rodu Pfullingen, jednego z najznakomitszych w Szwabii (obecne Niemcy); jego pierwszymi naukami zajmował się najęty specjalnie duchowny, później W. został odesłany do szkoły klasztornej na wyspie Reichenau (Jezioro Bodeńskie). Tam zaprzyjaźnił się z Henrykiem, bratem biskupa Poppo z Würzburga, z nim też podążył do tego miasta, gdzie uczył się w szkole katedralnej (wykładowcą był tam m.in. sławny w owych czasach włoski gramatyk, Stefan z Novary). Gdy w 956 roku Henryk został mianowany arcybiskupem Trewiru, wezwał do siebie dawnego przyjaciela. W. nauczał w szkole katedralnej, pracując jednocześnie nad reformą diecezji. Wiemy, że zdobył wówczas spore uznanie i rozgłos, nawiązał też bliskie kontakty z wybitnymi postaciami swojej epoki, m.in. ze znanym reformatorem życia monastycznego Maksyminem z Trewiru, a także z Ramwoldem, nauczycielem św. ➞ Wojciecha. Po śmierci arcybiskupa Henryka (964) W. wstąpił do zgromadzenia benedyktynów, którzy mieli swoje opactwo w Einsiedeln (Szwajcaria); w 968 roku otrzymał z rąk św. ➞ Ulryka święcenia kapłańskie. Po bitwie pod Lechfeld (955) pogańscy Madziarzy zostali ostatecznie wyparci na tereny Pannonii. Nie poddawali się jednak ewangelizacji i wykazywali jawną wrogość wobec cesarstwa, co groziło w przyszłości kolejnymi najazdami. Św. Ulryk widział tę groźbę i otrzymał od cesarza Ottona Wielkiego zgodę na wysłanie do Madziarów najlepszych swych duchownych. Do Pannonii udał się i W., podążając za innymi misjonarzami, wysłanymi tam przez arcybiskupa Pilgrima z Nassau, pod którego jurysdykcją znajdował się ten nowy obszar ewangelizacyjny. Po śmierci biskupa Ratyzbony, Michała, arcybiskup Pilgrim odwołał W. z Pannonii i uczynił jego następcą. Jako nowy pasterz tej prestiżowej diecezji cieszył się W. wielką sławą, skoro był nauczycielem samego cesarza Henryka II; uczyli się u niego także Poppo, syn margrabiego Luitpolda, późniejszy arcybiskup Trewiru (1016) oraz Tagino, późniejszy arcybiskup Magdeburga (1004-12); miał pewien wpływ na wychowanie córek księcia Ludwika Bawarskiego: bł. Gizeli (późniejsza żona św. Stefana, króla Węgier) i bł. Brygidy. Największym dziełem W. jest reforma wielu opactw benedyktyńskich (m.in. opactwo św. Emmerama w Ratyzbonie, konwenty w Obermünster i Niedermünster, w Altach), a także ustanowienie nowej diecezji w Pradze: sam zredagował dokument erekcyjny, a także z własnej woli zmniejszył obszar swojej diecezji, by tylko mogło powstać biskupstwo praskie (973). W. utrzymywał ścisłe związki z dworem cesarskim, starając się zawsze wspierać władcę swoją radą i zrazem łagodzić narastające już wyraźnie konflikty między cesarstwem a Rzymem. Zmarł w trakcie wizytacji podlegających mu klasztorów. Ciało świętego zostało przeniesione do Ratyzbony, pochowano je uroczyście w krypcie św. Emmerama i grób ten zasłynął wkrótce cudownymi uzdrowieniami. Kanonizacji W. dokonał papież Jan XIX w 1025 roku. Święty ma wiele świątyń sobie dedykowanych (w Austrii i Niemczech jest ich ok. 300). Bogata jest także jego ikonografia: do najstarszych wizerunków należy miniatura zdobiąca tzw. Ewangeliarz św. Emmerama (ok. 1100), przechowywany w skarbcu katedry wawelskiej; tyrolski malarz Michał Pacher (1430-98) wykonał cykl obrazów ołtarzowych przedstawiających sceny z życia św. W. – obecnie obrazy te znajdują się w Starej Pinakotece w Monachium. Malarze najczęściej przedstawiali W. w stroju biskupim z siekierą w prawej i krucyfiksem w lewej ręce. Jest to nawiązanie do zdarzeń z ostatnich lat życia biskupa, który, udręczony pracą, postanowił zaszyć się na odludziu. Kiedy znalazł już sobie odpowiednie miejsce, cisnął siekierę w gęstwinę drzew. W miejscu, w którym upadła, W. wybudował sobie pustelnię. Jak wiemy z legendy – nie cieszył się długo samotnością, został bowiem odkryty przypadkowo przez myśliwych polujących w okolicy. Siekiera W. znajduje się w miasteczku St. Wolfgang, powstałym w miejscu, gdzie znajdował się pustelnia świętego. Pierwszy żywot św. W. spisał mnich z opactwa św. Emmerama, Othlo. Dokument ten jest cennym źródłem wiedzy o życiu świętego, przynosząc zarazem informacje o rozwoju Kościoła w Austrii i Bawarii. Wspomnienie 31 października.