Pochodzenia greckiego, od słowa eirene (pokój), przyjęte później przez Rzymian. Oznacza: niosąca pokój. W Polsce imię to zaczęło występować dopiero w XVIII wieku, obecnie jest dość popularne. ZDROBNIENIA: Ira, Ircia, Irenka, Irka, Irunia, Irusia. OBCE FORMY: Irena, Irenaea (łac.), Irene, Irena (ogólnie przyj. forma), Irina (ros.), Ira, Irina, Irena (połud.-słow.), Jerne (węg.). Forma męska: Iren, Ireneusz.
PATRONKA:
Św. Irena, siostra św. Damazego. Zginęła w 379 roku. (Wspomnienie 21 lutego oraz 5 kwietnia).Św. Irena, męczennica z Tesaloniki, zginęła w 394 roku razem ze swoimi siostrami. (Wspomnienie 5 maja).Św. Irena Portugalska, mniszka słynąca z niezwykłej urody. Ścięta w 663 roku. (Wspomnienie 20 października).Św. Irena, cesarzowa bizantyjska. Żyła w latach ok. 750–803. Po śmierci męża, Leona IV, przyczyniła się do przywrócenia kultu obrazów, a tym samym do rozwoju malarstwa na Wschodzie. (Wspomnienie 9 sierpnia).Św. Irena Węgierska, córka króla Władysława I (XI-XII w.). Żona króla Jana II Komnena. Słynęła z dobroczynności. (Wspomnienie 14 sierpnia).
ZNANE POSTACIE:
Irena Solska, właśc. Karolina Flora Sosnowska, aktorka pol. (1875–1958). Irena Kosmowska, pol. działaczka ruchu lud. (20 XII 1879–21 VIII 1945). Irena Joliot-Curie, uczona, córka Marii Skłodowskiej (12 IX 1897–17 III 1956). Irena Jurgielewiczowa, pisarka pol. (13 I 1903–24 V 2003). Irena Jedyńska, aktorka pol. (ur. 1904). Irena Eichlerówna, aktorka pol. (19 IV 1908–12 IX 1990). Irena Pietrzak-Pawłowska, pol. historyk (1909–1994). Irena Kwiatkowska, aktorka pol. (ur. 17 IX 1912). Irena Sławińska, pol. historyk i teoretyk lit. (ur. 30 VIII 1913). Irena Koberdowa, historyk pol. (ur. 1916). Irena Pfeiffer, kompozytorka pol. (ur. 1919). Irena Turnau, historyk pol. (ur. 1925). Irini Papas, właśc. Irini Leleku, aktorka gr. (ur. 9 III 1926). Irena Remiszewska-Spyra, aktorka pol. (ur. 1927). Irena Huml, pol. historyk sztuki (ur. 13 XI 1928). Irena Jezierska, pol. śpiewaczka operowa (ur. 1930). Irena Loroch, rzeźbiarka pol. (ur. 1931). Irena Santor (Wiśniewska), piosenkarka pol. (ur. 9 XII 1934). Irena Jarocka, pol. piosenkarka (ur. 1946). Irena Szewińska, pol. lekkoatletka (ur. 1946). Irina Rodnina, ros. łyżwiarka, zdobywczyni 23 złotych medali (ur. 12 IX 1949). Irena Głowaty, pol. śpiewaczka operowa (ur. 1951). Irina Ratuszyńska, ros. poetka, dysydentka (ur. 4 III 1954). Irene Jacob, aktorka fr. (ur. 1966).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Irena z bajki Przyjaciele I. Krasickiego (1779). Irenka Borowska z powieści K. Makuszyńskiego Panna z mokrą głową. Irena z cyklu powieści J. Galsworthy’ego Saga rodu Forsytów (1906-21). Irena Orwidówna z powieści M. Rodziewiczówny Dewajtis (1889).
NA EKRANIE:
Film wg pow. Panna z mokrą głową K. Makuszyńskiego w reż. K. Tarnasa (1994), rolę Irenki odtwarzała Paulina Tworzyańska. Ekranizacja pow. Saga rodu Forsytów J. Galsworthy’ego w reż. D.B. Wilsona (1967), rolę Ireny grała Nyree Dawn Porter.
AFORYZM:
Czy w grę wchodzi jakiś sport,Czy też upiec trzeba tort,Bezkonkurencyjna jest Irena.Z wszystkim radę sobie da,Zawsze dobry humor ma,Nie opuszcza też jej nigdy wena.(...)Ludwik Jerzy Kern
Ceni igraszki różne Irena,Choć ją dosięga czasem przecena.Włodzimierz ŚcisłowkiGdy zestarzeje się Irka, ma na swym koncie dziwactw kilka.
W POEZJI:
To jest kamień drogi, perła i diament, i serce pełneszczęścia, a światom równa jej cena.Tej jednej, jedynej na miliony, nie spotkasz nigdy,nigdy!... I ta jest prawdziwa Irena.Kazimiera Iłłakowiczówna, „Irena”
IRENA
Wielka księga imion