Pochodzenia greckiego, od słowa protos (pierwszy, najznakomitszy, pierworodny). ZDROBNIENIA: Protazik, Protazio, Procik, Protek. INNE FORMY: Prot. OBCE FORMY: Protasius (łac.), Protase (ang.), Protasius (niem.), Protais (fr.), Protasio (hiszp.), Protasio, Trovasio (wł.), Protas, Protasij (ros.), Prota, Protazije (połud.-słow.).
NAZWISKA:
Prot, Protakiewicz, Protaliński, Protas, Protasewicz, Protasiewicz, Protasik, Protasiuk, Protaziuk.
PATRON:
Św. Protazy, urodzony w Mediolanie. Razem z bratem, św. Gerwazym, zginęli jako męczennicy, za panowania cesarza Dioklecjana. (Wspomnienie 19 czerwca).Św. Protazy, biskup Mediolanu (IV w.). Był poprzednikiem św. Ambrożego na tej stolicy biskupiej. (Wspomnienie 24 listopada).
ZNANE POSTACIE:
Antoni Protazy Potocki, wojewoda kijowski (11 IX 1761–1801).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Protazy Baltazar Brzechalski z Pana Tadeusza A. Mickiewicza (1834).
W POEZJI:
Wojski z woźnym Protazym ze świecami w sieniStali i rozprawiali, nieco poróżnieni;Bo w niebytność Wojskiego Woźny po kryjomuKazał stoły z wieczerzą powynosić z domu (...) Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz”, Księga I
PRZYSLOWIA:
Protazy, Gerwazy groch wazy.Jeśli na świętego Prota jest pogoda albo słota,na świętego Hieronima deszczyk jest albo go nie ma.(związane ze świętem 11 września)Na święty Protazy każdy się poparzy.(związane ze świętem 19 czerwca)
PROTAZY
Wielka księga imion