(Hemiptera)
występujący od permu nadrząd owadów uskrzydlonych, kilkadziesiąt tys. gat.; obejmuje 2 rzędy: p. równoskrzydłe (Homoptera) i p. różnoskrzydłe (Heteroptera) P. RÓWNOSKRZYDŁE - ok. 40 tys gat.; narząd gębowy typu kłująco-ssącego służy do pobierania płynnego pokarmu roślinnego (samce czerwców i niektóre gat. mszyc nie pobierają pokarmu); posiadają z reguły 2 pary błoniastych skrzydeł (u niektórych gat. skrzydła przedniej pary tworzą zgrubiałe pokrywy); u samic występuje rodzaj pokładełka (często silnie zredukowanego); w rejonie odbytu i narządów płciowych zlokalizowane są często liczne gruczoły skórne, wydzielające substancję woskową, która niekiedy pokrywa całe ciało; rozwój zazwyczaj z przeobrażeniem niezupełnym, u niektórych p. równoskrzydłych zachodzi partenogeneza; żyją gł. w subtropikach i tropikach; zalicza się do nich m.in. piewiki, czerwce, mączliki, koliszki; wiele gat. pasożytniczych (np. mszyce); P. RÓŻNOSKRZYDŁE - ok. 25 tys. gat.; aparat gębowy typu kłująco-ssącego (dł. kłujki jest u wielu gat. kilkakrotnie większa od dł. całego ciała); żywią się sokami roślin i zwierząt; ciało owalne, zwykle spłaszczone grzbietowo-brzusznie; ubarwienie żywe (zwł. u form tropikalnych); z reguły 2 pary skrzydeł, przy czym przednie od nasady do połowy zesklerotyzowane (półpokrywy), u niektórych gat. skrzydła są zredukowane (redukcja dotyczy z reguły samic); gruczoły skórne wydzielają substancje o nieprzyjemnym, odstraszającym zapachu (u niektórych wydzielina może być wytryskiwana na odległość kilkunastu cm); rozwój z przeobrażeniem niezupełnym; larwy linieją zazwyczaj 5 razy; wiele gat. to szkodniki upraw i nosiciele chorób wirusowych roślin; niektóre gat. jadalne, np. Eucosternum delagorguei stanowi przysmak mieszk. Rodezji; gat. lądowe (m.in pluskwowate, taszniki) oraz wodne (np. płoszczycowate, pluskolcowate).
KŁUJKA, SKOCZKI, SPADŹ, MANNA, KOROWIEC SOSNOWY, PRZEOBRAŻENIE, PIENIKI, ZAŻARTKOWATE, POKŁADEŁKO, CZERWCE
- POKRYWY, pierwsza para owadów...
- narząd tympanalny, narząd słuchu pluskwiaków,...
- FITOFAGI, (ekol.) zwierzęta roślinożerne,...