(Proteidae)
rodzina płazów z rzędu ogoniastych, dwa rodzaje, 6 gat.; dł. ciała do 40 cm, głowa duża, płaska, z tępo ściętym pyskiem; oczy małe, u niektórych gat. ukryte pod skórą (brak powiek), szczątkowe; ogon płetwowaty, słabe kończyny; wyposażone w trzy pary skrzeli zewnętrznych; bytują w wodzie; żywią się skorupiakami, mięczakami, drobnymi rybkami, larwami owadów, kijankami płazów; najprawdopodobniej neoteniczne larwy wymarłych salamander, które utraciły zdolność metamorfozy; występują we wsch. części Ameryki Płn. (5 gat., m.in. o. amerykański - Necturus maculosus zw. psem wodnym), i w płd.-wsch. Europie odmieniec jaskiniowy (Proteus anguineus), mniejszy (do 30 cm), żyjący wyłącznie w grotach wód krasowych, w całkowitej ciemności; rzadki, objęty ochroną.