zespół zjawisk zachodzących w drogach rodnych samic ssaków (Mammalia), mający na celu wytworzenie zdolnych do zapłodnienia komórek jajowych i stworzenie optymalnych warunków do rozwoju zarodka. Wyróżniono dwa rodzaje c.p.: rujowy, występujący u większości ssaków, i miesiączkowy, charakterystyczny dla małp człekokształtnych i człowieka. C.p. rujowy dzieli się na fazę przedrujową, w czasie której pod wpływem hormonu FSH, wytwarzanego przez przedni płat przysadki mózgowej, następuje wzrost pęcherzyków Graafa, synteza i uwalnianie do krwi estrogenów ( hormony zwierzęce), rujową, w czasie której następuje jajeczkowanie (owulacja), wywoływane przez hormon luteinizujący ( hormony zwierzęce) i dochodzi do kopulacji, oraz porujową, czyli fazę aktywności ciałka żółtego wytwarzającego progesteron ( hormony zwierzęce), w czasie której następuje rozrost błony śluzowej macicy. Faza międzyrujowa występuje między kolejnymi okresami rui. W tym typie c.p. samce akceptowane są tylko w fazie rujowej. C.p. miesiączkowy charakteryzuje się akceptowaniem samców w czasie całego cyklu i występowaniem miesiączki (menstruacji). Przyczyną menstruacji jest uwstecznienie ciałka żółtego pod koniec cyklu, powodujące zmniejszenie ilości wytwarzanego przez nie progesteronu. Spadek poziomu progesteronu w krwi powoduje złuszczanie się błony śluzowej macicy i krwawienie. Gatunki poliestralne (szczury, myszy, świnie) charakteryzują się ciągłym występowaniem rui. U gatunków monoestralnych (psy, lisy) ruja występuje jeden lub dwa razy w roku w okresie godowym.
- PŁCIOWY CYKL, zmiany zachodzące okresowo...
- dojrzewanie płciowe dziewcząt, wyróżnia się następujące...
- rytmy biologiczne, (cykle biologiczne)