najsłynniejszy wyścig kolarski świata, rozgrywany corocznie od 1903 na przełomie czerwca i lipca na drogach Francji (odcinki w krajach sąsiadujących); trasa dł. 3500 do 4500 km (z metą zawsze w Paryżu); inicjatorem wyścigu był paryski wydawca tygodnika "L'Auto" Henri Desgrange, jego pomysłu była też żółta koszulka lidera; trasa pierwszego etapu (1903) liczyła 467 km byle jakich dróg, jechano więc dzień i noc, podobnej długości było pozostałych 5 etapów (Lyon-Marsylia-Tuluza-Bordeaux-Nantes-Paryż); pierwszym zwycięzcą Tour de France został Francuz Maurice Garin, który osiągnął na trasie 2430 km przeciętną szybkość 26,5 km/h; już w 1907 wyścig opasał całą Francję, z czasem zwiększono ilość etapów do 21; wielokrotnymi tryumfatorami Tour de France w pierwszej połowie XX w. byli Belgowie P. Thys (1913, 1914, 1920) i S. Maes (1935, 1936 i 1939), a po wojnie 5-krotnie zwyciężali Francuz J. Anquetil (1957, 1961–64), Belg E. Merckx (1969–72, 1974), Francuz B. Hinault (1978–79, 1981–82, 1985), Hiszpan M. Indurain (1991–95), 7-krotnie w turnieju triumfował Amerykanin L. Armstrong (1999–2005); z Polaków najw. sukces odniósł 1993 Zenon Jaskuła zajmując trzecie miejsce; dużym problemem dla organizatorów jest stosowany przez kolarzy doping – najbardziej znane przypadki to śmierć Toma Simpsona na trasie wskutek zawału serca wywołanego nadużyciem amfetaminy (1967) i zatrzymanie Willy’ego Voeta, lekarza drużyny Festina, oskarżonego o dostarczanie kolarzom środków dopingujących (1998).
INDURAIN, KOLARSTWO, ROWER, LE MOND, ARMSTRONG, ANQUETIL Jacques, MERCKX, HINAULT
- CAGNIARD DE LA TOUR Charles, baron (1777-1859)
- SAINT JOHN, franc. Saint-Jean
- pętla, zacisnąć pętlę, zakończyć...