przewóz pasażerów i towarów drogą wodną; w zależności od tras wyróżnia się ż. śródlądową (rzekami, kanałami, na jeziorach) i morską; w ż. morskiej wyodrębnia się nieograniczoną dystansem ż. wielką (oceaniczną), małą (bliskie morza - w Polsce M. Północne i Bałtyk), przybrzeżną (do 20 mil morskich od brzegu), zatokową, kabotażową (od portu do portu wzdłuż wybrzeży tego samego morza lub kraju); ż. liniowa to z góry określone trasy obsługiwane regularnie, wg stałego rozkładu rejsów; ż. trampowa określa kierunek rejsu, natomiast jego szczegóły (porty, do których statek zawija) są jednak modyfikowane przez kapitana w miarę zamówień na fracht (przewóz towaru); popularna dawniej transoceaniczna ż. pasażerska została od lat 60. wyparta przez przewozy samolotowe, coraz poważniejszą formą morskich przewozów pasażerskich są natomiast rejsy turyst. Ż. należy do najstarszych form transportu, w swych pierwotnych formach musiała być znana człowiekowi już 50 tys. p.n.e. (przedostanie się przez cieśn. Torresa szer. min. 70 km i zasiedlenie Australii); najstarsza znana łódź (dłubanka z pnia znaleziona w Holandii) jest datowana na 6300 p.n.e.; żagiel wprowadzili w IV tysiącleciu p.n.e. Egipcjanie, którzy też w połowie następnego tysiąclecia budowali statki o dł. do 50 m; kadłuby przedzielone grodziami wodoszczelnymi wymyślono w II w. n.e. w Chinach (w Europie stosowane od końca XVIII w.). Światowa flota handlowa składała się na pocz. XXI w. z ok. 35 tys. statków, w tym ponad 6 tys. tankowców do przewozu ropy naft. i ok. 1 tys. do przewozu gazu płynnego; największą flotą handlową dysponowały kraje „taniej bandery” – Liberia, Panama i Cypr, a ponadto Japonia, Grecja i Norwegia; flota pol. liczy (2002) 114 statków o nośności 2281 DWT. Spore znaczenie komunikacyjne zachowała ŻEGLUGA PROMOWA zwł. na M. Śródziemnym, Bałtyckim oraz w rejonie Indonezji, Filipin, Japonii; nieoczekiwany renesans przeżywa od końca lat 90. ŻEGLUGA PASAŻERSKA ukierunkowana na turystykę i rekreację, zwł. na M. Śródziemnym i na Karaibach; w rejsach wykorzystuje się luksusowe giganty wyposażone w restauracje, kasyna gry, korty, boiska do koszykówki i siatkówki, sztuczne lodowiska, baseny kąpielowe, np. „Explorer of the Seas” (dł. 311 m, szer. 38,6 m; 3480 miejsc pasażerskich). Mimo rozwoju innych form przewozów, transport morski odgrywa nadal zasadniczą rolę w dostawach surowców, zwł. energetycznych (ok. 1/3 ogółu przewożonych statkami towarów stanowi ropa naftowa, ponadto gaz i węgiel) oraz innych towarów masowych.
- żegluga, przywrócić żeglugę...
- żegluga, transport ludzi itowarów...
- żegluga kabotażowa, kabotaż, żegluga przybrzeżna.(...)