1. jednostka samorządu terytorialnego (g. wiejska, miejska, w Polsce do 1950) lub specjalnego (np. g. wyznaniowa); 2. w znaczeniu adm. - najniższa jednostka podziału terytorialnego państwa, obejmująca określony obszar
i jego mieszkańców; 3. od 1990 podstawowa jednostka samorządu terytorialnego. W Polsce w myśl ustawy z 1990, mieszkańcy g. tworzą wspólnotę samorządową na wyodrębnionym obszarze zasadniczego podziału terytorialnego stopnia podst. W g. mogą być tworzone jednostki pomocnicze: sołectwa, dzielnice miejskie i osiedla. Status g. mają również miasta (g. miejskie) i dzielnice Warszawy. W miastach jednostkami pomocniczymi mogą być dzielnice miejskie i osiedla. G. wykonuje zadania własne, obejmujące m.in. sprawy: ochrony środowiska, zaopatrzenia w wodę, usuwania i oczyszczania ścieków, lokalnego transportu komunalnego, ochrony zdrowia, oświaty, kult., porządku publicznego i ochrony przeciwpożarowej. Może też wykonywać zadania zlecone przez adm. rządową wiążące się z obowiązkiem przyznania jej na ten cel środków z budżetu państwa. Mieszkańcy g. mogą podejmować ważne decyzje w drodze głosowania ( wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów g. Podstawowym organem uchwałodawczym i kontrolnym jest rada g. Decyduje ona o wszystkich sprawach gosp. i finansowych oraz kontroluje działalność zarządu i podporządkowanych mu jednostek. Jest wyłaniana w wyborach powszechnych przez mieszkańców g. na 4 lata. Jej liczebność uzależniona jest od liczby mieszkańców i wynosi od 15 do 100 radnych. Odwołanie rady może nastąpić w trybie referendum na wniosek 1/5 mieszkańców, aby było ważne musi wziąć w nim udział
co najmniej 50% uprawnionych do głosowania. Rada g. powołuje zarząd, który jest organem wykonawczym. W jego skład wchodzą: wójt albo burmistrz (prez. miasta) jako przewodniczący. Swoje zadania zarząd wykonuje z pomocą urzędu g. W celu wykonywania zadań publicznych g. mogą tworzyć związki komunalne, których celem jest realizacja wspólnych przedsięwzięć przekraczających możliwości jednej g. Na szczeblu województwa g. wyłaniają wspólną reprezentację w postaci sejmiku samorządowego.