wiąże się z nie rozstrzygniętą kwestią samostanowienia dla nar. Kurdów. Kurdowie posługują się odrębnym językiem i mają bogatą kult., też literacką sięgającą XI w. Szacunkowe dane wskazują, że nar. liczy ok. 22,6 mln ludzi mieszkających w: Turcji, Iranie, Iraku, Syrii, Armenii, Azerbejdżanie, Gruzji oraz na emigracji w: RFN, Francji, Szwecji. Kurdystan stanowił przedmiot odwiecznej rywalizacji tur.-perskiej. W XX w. problemem zajęła się Liga Narodów i w 1926 na mocy porozumienia zawartego w Lozannie między W. Brytanią, Irakiem i Turcją ziemie te zostały podzielone między Turcję, Irak, Syrię i Iran. Brak niepodległości stał się zarzewiem trwającego do dziś konfliktu. W najostrzejszej formie k.p. wyraża się w Iraku, Turcji oraz Iranie, gdzie miały miejsce kilkakrotne nieudane próby utworzenia rep. lub uzyskania autonomii, co zaowocowało powstaniami i rebeliami. W latach 90. akcje powstańcze i terrorystyczne ataki przybrały na sile, na co wpłynęła też wojna w Zatoce Perskiej i wykorzystywanie k.p. w sporach między Irakiem i Iranem. Tureckie pacyfikacje Kurdów budzą protesty międzynar. i są jednym z zarzutów stawianych Turcji w jej dążeniach do członkostwa w Unii Europejskiej, jednak sytuację komplikuje to, że Turcja jest członkiem NATO. Również Irak prowadził brutalne akcje zbrojne przeciw ludności kurdyjskiej, łącznie z zastosowaniem broni chemicznej w 1985. W 1974 pojawiła się próba nadania Kurdom autonomii. Do idei tej powrócono po zwycięstwie koalicji antyirackiej w wojnie w Zatoce Perskiej, w 1992 odbyły się tam pierwsze wybory parlamentarne i utworzono rząd. Jednak w 1996 w konflikt wewn. między Kurdyjską Partią Demokratyczną i Patriotyczną Unią Kurdystanu, wkroczyła armia iracka, co zaowocowało interwencją amer. - wojna wybuchła na nowo i kolejne fale uchodźców opuściły Kurdystan.
- problem kurdyjski, przyczyną licznych konfliktów...
- bliskowschodni konflikt, długotrwałe konflikty...
- autonomia, (gr. autonomia - samorząd)...