ideologia oraz ruch społ.-
-polit. stawiający sobie za cel zjednoczenie świata arab. Początki p. pojawiły się w Syrii pod koniec XIX w. w postaci ruchu narodowowyzwoleńczego przeciw panowaniu tur. oraz mocarstw eur. Rozwijał się wraz z powstawaniem niezależnych państw arab., choć idea wspólnego terytorium od Oceanu Atlantyckiego do Zatoki Perskiej przybierała różne formy, od stworzenia unitarnego państwa, poprzez federacje do konfederacji. Wyrazem p. stała się Liga Państw Arabskich z 1945 oraz kilkakrotnie zawierane krótkotrwałe unie, np. egipsko-syryjska (1958-1961), jordańsko-iracka (1958), egipsko--syryjsko-libijska (1971). Elementami integrującymi w p. była przede wszystkim kult., bliskość językowa, a także pojawienie się Izraela. Jednak te czynniki nie stały się wystarczającymi, by przezwyciężyć podziały wynikające z odmiennych interesów oraz sporów terytorialnych i ideologicznych. W latach 70. p. przybrał rel. charakter, gdy w polityce przywódcy Libii M. Kadafiego oraz
w Iranie Chomeiniego, islam zaczął być interpretowany jako zasadniczy element prawa i systemu polit. Fundamentalizm rel. nie przyczynił się jednak do większej jedności arab., a wprost przeciwne stał się źródłem nowych konfliktów w regionie. Poza tym te idee wykraczają już poza tradycyjny, silnie świecki p., gdyż odnoszą się do całej społ. wyznawców islamu, a więc nie Arabów także. Stąd słuszniejsze jest tu określenie panislamizm.
- panarabizm, ruch polit. powstały...
- PANARABIZM, koncepcja uznająca wszystkie...
- Naser Gamal Abdel, (1918-70)