jedna z głównych zasad wymiaru sprawiedliwości umożliwiająca oskarżonemu prawo osobistego uczestniczenia w rozprawie, wykazania swej niewinności i wskazania podczas procesu sądowego wszelkich okoliczności przemawiających na korzyść (tzw. inicjatywa dowodowa), a także prawo korzystania z pomocy obrońcy ( adwokata) reprezentującego jego interesy. Prawo to zabezpiecza art. 14 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych, w którym wymienia się minimalne gwarancje p.d.o. Oskarżony ma prawo m.in. do: a) otrzymania szczegółowej informacji w języku dla niego zrozumiałym o rodzaju i przyczynie oskarżenia, b) dysponowania odpowiednim czasem i możliwościami w celu przygotowania się do obrony i porozumienia się z obrońcą przez siebie wybranym, c) obecności na rozprawie, bronienia się osobiście lub przez obrońcę, d) przesłuchania lub spowodowania przesłuchania świadków oskarżenia oraz zapewnienia obecności i przesłuchania świadków obrony, e) nieprzymuszania do zeznawania przeciwko sobie lub przyznania się do winy. Polskie prawo zapewnia oskarżonemu p.d.o. Zagwarantowane jest to konstytucyjnie i zapisane w przepisach kodeksu postępowania karnego. Na ich mocy, oskarżony, przeciw któremu prowadzone jest postępowanie sądowe, ma prawo m.in.: do przedstawienia mu zarzutów, aktu oskarżenia i wyroku wraz z tłumaczeniem (jeżeli nie zna języka pol.), aktywnie uczestniczyć w procesie poprzez składanie korzystnych dla siebie wyjaśnień, a także może bez podania powodów odmówić odpowiedzi na pytania lub składania wyjaśnień. Oskarżony ma prawo wybrać obrońcę, lub gdy nie pozwala mu na to stan majątkowy, żądać wyznaczenia obrońcy z urzędu. Gdy oskarżony jest głuchy, niemy lub niewidomy albo gdy istnieje wątpliwość co do jego poczytalności, musi posiadać obrońcę (tzw. obrona obligatortyjna). Oskarżony musi mieć obrońcę w postępowaniu przed sądem wojewódzkim jako sądem I instancji rozpoznającym oskarżenia za najcięższe przestępstwa (np. zabójstwo).
- KOMITET OBRONY KRAJU, KOK
- trybun ludowy, w staroż. Rzymie w dobie...
- oskarżony, osoba, przeciwko której...