teoria głosząca, iż zróżnicowanie rasowe, wyrażające się w cechach zewn. człowieka (budowie, kolorze skóry) ma zasadnicze znaczenie dla wartości i potencjalnych możliwości ludzi.
Wg rasistów istnieją więc rasy wyższe
i niższe, lepsze i gorsze, a to z kolei uprawnia do innego traktowania ludzi, ograniczania praw "podludziom", uprzywilejowywania "nadludzi". Intelektualną podbudowę r. stworzyli franc. etnolog J.A. Gobineau oraz ang. filozof H.S. Chamberlain, z końcem XIX w. Gobi-neau postawił tezę, iż najwyżej w hierarchii ras stoi odmiana aryjska rasy białej
i nie wolno dopuszczać, by doszło do jej degeneracji w wyniku mieszania się ras. Idee te stały się podbudową antysemityzmu, nazizmu i zaowocowały holocaustem Żydów oraz tragedią Słowian i Cyganów. R. był też elementem polityki kolonialnej oraz niewolnictwa, usprawiedliwiał eksploatację ludzi, odbieranie im elementarnych praw oraz życia.
Narody "wyższe" czuły się uprawnione do podboju narodów "niższych", w imię niesienia cywilizacji i kult. R. najdłużej przetrwał jako oficjalny element systemu polit. w Republice Południowej Afryki, w postaci apartheidu.