porozumienie, wspólne pisemne oświadczenie podmiotów prawa międzynarodowego, tworzące prawo, a zatem uprawnienia
i obowiązki. U.m. dzielą się w zależności od liczby zawierających je stron na dwustronne (bilateralne) lub wielostronne (multilateralne). U.m. jest otwarta lub zamknięta w zależności od dostępności bądź nie dla państw trzecich; bezterminowa lub terminowa, gdy jej czas obowiązywania jest ściśle określony. U.m. są rozróżniane również w zależności od organu państw., który je zawiera - są więc umowy państw. (wymagające regulacji
w ramach ustawy, ratyfikacji), rządowe
i resortowe (zawierane przez jednego min.). Wg kryterium treści dzielą się na prawne, polit., gosp., wojsk., społ., kult. itp. U.m. określane są różnymi nazwami, np. traktaty i konwencje, karty, konstytucje to podstawy działania organizacji międzynar., umowy zawierane przez Stolicę Apostolską to konkordaty. Stosowane są też określenia - umowa, układ, porozumienie, pakt, deklaracja, protokół. Bez względu na nazwę ich prawny wymiar jest taki sam. Zawarcie umowy poprzedza etap rokowań, zredagowania tekstu, czasami parafowania. Po podpisaniu następuje jej ratyfikacja lub zatwierdzenie, wymiana lub złożenie dokumentów, rejestracja w Sekretariacie ONZ (w przypadku braku takiej rejestracji umowa jest ważna, ale nie można powoływać się na nią na forum ONZ) oraz publikacja wewn. Wejście umowy w życie wiązać się może z jej podpisaniem, ratyfikacją, wymianą dokumentów, złożeniem minimalnej liczby ratyfikowanych dokumentów przez strony. Wygasa ona, m.in. gdy jej postanowienia zostały wykonane, upłynął termin ważności, była trwale niestosowana, została wypowiedziana zgodnie z jej literą lub za zgodą stron, gdy jedna ze stron utraciła swą podmiotowość, naruszyła jej warunki, wybuch wojny ją uchylił. U.m. jest nieważna, jeśli strona wskaże uzasadniony powód - pogwałcenie jej prawa wewn., zastosowanie podstępu, groźby, przemocy, przekupstwa przedstawiciela lub jeśli jest ona sprzeczna z obowiązującą ius cogens, czyli normą przyjętą i uznaną przez społeczność międzynar., bez prawa do odstępstwa od niej. Umowy nie działają wstecz, obowiązuje zasada pacta sunt servanda, tylko wyjątkowo mogą obejmować lub dotyczyć państw trzecich (np. układ poczdamski dawał korzyści państwom trzecim i dotyczył w sposób niekorzystny Niemiec). Sporne kwestie mogą być oddane pod jurysdykcję Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości. Wszystkie te zasady reguluje konwencja wiedeńska o prawie traktatów z 1969.
- UMOWA MIĘDZYNARODOWA, zgodne oświadczenie...
- międzynarodowy, mecz międzynarodowy;...
- umowa, zgodne, pisemne lub ustne...