1. w średniowieczu przedstawiciel władcy wobec ludności osadzonej
w miastach i wsiach na prawie niem., przewodniczący władzy sądowniczej (tzw. ławy sądowej); 2. w okresie międzywojennym przewodniczący gminnego samorządu wiejskiego oraz organ wykonawczy władzy państw.; 1944-50 wybierany przez radę gminy, zwierzchnik gminy wiejskiej; 3. po reaktywowaniu w 1990 samorządu terytorialnego, przewodniczący wiejskiego zarządu gminnego, kieruje bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ja na zewn., kierownik urzędu gminy.