zjawisko charakterystyczne dla różnych epok hist., ale w krańcowej formie występujące w XX w., szczególnie po II wojnie świat. Był wynikiem konfrontacyjnych stosunków międzynar., zdominowanych przez konflikt Wschód-Zachód, a także przez fakt dekolonizacji, pojawiania się nowych państw i zrodzonych stąd konfliktów. Posiadanie, groźba i stosowanie siły
w stosunkach międzynarodowych stało się naczelną zasadą. Motywami w.z. było dążenie do osiągnięcia przewagi milit. nad rzeczywistym lub potencjalnym przeciwnikiem, wiara w skuteczność zbrojnego rozstrzygnięcia konfliktu. Pułap równowagi sił określany więc był na coraz wyższym poziomie, a ponieważ stan pełnej równowagi milit. był niemożliwy do osiągnięcia ze względu na skomplikowany charakter zbrojeń, to w.z. trwał nieustannie. Z końcem lat 80 oceniano, iż łączne bezpośrednie wydatki na ten cel rosły w tempie 3% w skali rocznej i sięgnęły biliona dol. w 1988. Kraje rozwinięte w 1987 uczestniczyły w wydatkach w 76,1% (49,4% - kraje NATO, 24,2%
- Układ Warszawski). Efektem w.z. było malejące realne bezpieczeństwo państw, wzrost poczucia zagrożenia w społeczeństwach, dezorganizacja gospodarki przeciążonej wydatkami wojsk., wzrost napięcia w regionach nagromadzenia sił zbrojnych, powstawanie konfrontacyjnych doktryn milit. Od lat 90. zarysowała się tendencja spadkowa związana z końcem zimnej wojny i sukcesami rokowań rozbrojeniowych. Krajem wydającym najwięcej na badania i rozwój na potrzeby wojska pozostały USA - 40 mld dol. rocznie (1996), następnie Francja - 5 mld, W. Brytania - 4 mld, Niemcy - 1,5 mld, Rosja ok. 1,2 mld, Chiny - poniżej 1 mld.
- rozbrojenie, ograniczenie, redukcja...
- globalne problemy, określenie stosowane...
- zimna wojna, potoczne określenie...