potoczne określenie stanu stosunków pomiędzy krajami bloku socjalist. skupionego wokół ZSRR
a państwami Zachodu. Była ona wyrazem konfliktu Wschód-Zachód zarysowanego od razu po zakończeniu działań wojennych. Kraje zach., na czele ze Stanami Zjednoczonymi dostrzegły, iż ZSRR będzie dążył do poszerzania swej strefy wpływów oraz że nie ma zamiaru respektować praw demokracji na terenach polit. jemu podległych. W 1946 rozpoczęto budowanie po obu stronach systemu wrogich sojuszy, rozwijania doktryn i polityki nastawionej na konfrontację. W 1949 powstało NATO, a następnie CENTO, SEATO i ANZUS. Układ Warszawski powstał w 1955 w odpowiedzi na przyjęcie RFN do NATO. Najostrzejsza faza z.w. wystąpiła za dyktatury J. Stalina, o jej powolnym wyciszaniu można jednak mówić dopiero w latach 60. Konfrontacja przybierała do tego czasu charakter bardzo ostry, na pograniczu konfliktu zbrojnego, np. koreański konflikt, kubański kryzys, węgierska rewolucja, wietnamska wojna. W latach 70. z.w. została zastąpiona próbą współpracy. Ówczesne odprężenie zaowocowało helsińskim procesem, częściowym rozbrojeniem ( SALT). W latach 80. nastąpił nawrót z.w., na co się złożyła afgańska wojna i interwencja tam ZSRR, stan wojenny w Polsce (1981) twarda wobec świata komunist. polityka R. Reagana, zaostrzony wyścig zbrojeń, łącznie z ideą gwiezdnych wojen. Dopiero u schyłku tego okresu, dzięki pieriestrojce Gorbaczowa
i gotowości ZSRR do ustępstw doszło do procesu jej wygaszania. Ostateczne zakończenie z.w. jest wynikiem przemian w Europie Środkowej i Wschodniej, upadku komunist. systemu i rozpadu ZSRR. Zob. też żelazna kurtyna.
- zimna wojna, stan napięcia i rywalizacji...
- ZIMNA WOJNA, umowne określenie stanu...
- wojna, przeżyć wojnę, ostrzegać...