(tarcie zewnętrzne)
zjawisko powstawania oporu podczas względnego ruchu dwóch stykających się ciał. Siła oporu występująca wpłaszczyźnie zetknięcia ciał iskierowana przeciwnie do ich ruchu nazywa się siłą tarcia zewnętrznego. Siła t. zależy od rodzaju ruchu trących się ciał (często prędkości ich ruchu względnego), od stanu szorstkości irodzaju materiału ich powierzchni oraz od innych czynników zewnętrznych, jak temperatura lub obecność zmniejszającego tarcie smaru. Ze względu na rodzaj ruchu wyróżnia się t. statyczne, które występuje wówczas, gdy jedno ciało jest wprawiane wruch względem drugiego; t. dynamiczne, które występuje wówczas, gdy ciała są już wruchu iprzesuwają się względem siebie; oraz t. toczne, występujące wtedy, gdy jedno ciało toczy się po drugim. Siła t. T jest proporcjonalna do siły nacisku N jednego ciała na drugie T = f N, gdzie bezwymiarowy współczynnik proporcjonalności f nazywany jest współczynnikiem tarcia, wprzypadku t. statycznego oznaczany przez f0. Współczynnik t. tocznego ft definiuje się za pomocą zależności
,
gdzie Tt jest siłą t. tocznego, ar promieniem toczącego się ciała. Współczynnik
t. tocznego ma wukładzie SI wymiar metra. Jeżeli powierzchnie trących się ciał są rozdzielone cienką warstwą smaru (t. płynne), siła t. jest dużo mniejsza niż przy bezpośrednim ich zetknięciu (t. suche). Zob. rys. na str. 355.
- TARCIE, tarcie zewnętrzne
- tarcie, siła skierowana przeciwnie...
- statyczne tarcie, tarcie.