miasto obwodowe w eur. części Rosji, na Nizinie Nadkaspijskiej, w delcie Wołgi; 512 tys. mieszk. (1994). Wzmiankowany w XIII w., jeden z gródków warownych Złotej Ordy, po jej upadku od 1459 stol. chanatu astrachańskiego; 1556 zdobyty przez Iwana Groźnego, włączony do państwa moskiewskiego; w XVI-XIX w. gł. m. tranzytowe ros. handlu z Bliskim Wschodem i Indiami; od 1802 stol. guberni; w XIX w. dalszy rozwój w związku z początkiem eksploatacji złóż kaspijskiej ropy naft.; wielki port przeładunkowy (z transportu rzecznego na morski, i odwrotnie), tradycyjny ośr. rybołówstwa z bazą przetwórczą; także rozwinięty przem. meblarski, futrzarski, środków transportu; lotnisko i węzeł kolejowy; 4 wyższe uczelnie, inst. nauk.-badawczy rybołówstwa i oceanografii; zabytki: kreml z 1580-1620 z 8 basztami, sobory Troicki (XVII-XVIII w.) i Uspieński (XVIII w.).
- RAZIN, Stiepan T., Stieńka...
- BARBAROSSA PLAN, kryptonim niem. planu...
- WOŁGA, w starożytności Rha...