do 1945 Wartenburg
miasto na Pojezierzu Olsztyńskim, nad Pisą (woj. warmińsko-mazurskie, powiat olsztyński); 7,5 tys. mieszk. (2002); siedziba gminy; przem. metal., drzewny i włókienniczy, zakł. przetwórstwa rolno-spoż. Zał. 1325 jako osada pod zamkiem Warteberg, prawa miejskie od 1364, w latach 1466-1772 należało do Polski (jako część Warmii); następnie w zaborze pruskim, objęte plebiscytem 1920, przyznane Niemcom, 1945 zniszczone w 60% podczas wyzwalania przez wojska sowieckie; od 1945 nazwa B. dla uczczenia księdza Walentego Barczewskiego. Zachowane gotyckie kościoły z XIV w. (św. Anny i pofranciszkański, z nagrobkami bratanków S. Batorego z 1598), pozostałości zamku biskupiego z XIV w., ratusz z XIX w.; miejsce urodzin kompozytora Feliksa Nowowiejskiego (w domu rodzinnym muzeum).
- OLSZTYŃSKIE POJEZIERZE, zachodnia część ,...
- BUCHHOLZ Eugeniusz, ps. Warmiak (1865-1928)...