miasto powiatowe w woj. warmińsko-mazurskim, między jez. Kisajno i Niegocin; 30 tys. mieszk. (2002); przetwórstwo rybne; przem. drzewny, środków transportu; po 1990 duże bezrobocie; ośr. turyst.-wypoczynkowy; gród obronny pruskich Bartów, prawa miejskie 1573 i 1612; od poł. XVII w. w rękach Brandenburgii; w wyniku działań wojennych w II woj. świat. zniszczone w 50%; nazwa od imienia H. Gizewiusza (od 1946).
WYDMIŃSKIE JEZIORO, MAMRY, MAZURSKIE POJEZIERZE, NIEGOCIN, WIELKICH JEZIOR MAZURSKICH KRAINA, DEJGUNY, DARGIN, PISA, GOŁDOPIWO, WARMIŃSKO-MAZURSKIE WOJEWÓDZTWO