staroż. Smyrna
miasto w zach. Turcji, nad zatoką I. (M. Egejskie); ośr. adm. wilajetu (prowincji) I.; 2 mln mieszk. (2000); ważny port i ośr. przemysłowy: przem. stalowy, maszynowy, elektroniczny, petrochem., transportowy, spoż. (gł. tytoniowy), włókienniczy, gł. węzeł kolejowy i drogowy w kierunku Bliskiego Wsch.; port lotniczy; w pobliżu wydobycie rud chromu, cynku, manganu, ołowiu, rtęci; baza morska i siedziba dowództwa płd.-wsch. flanki NATO; 2 uniwersytety; targi międzynarodowe; zabytki: meczet, cytadela Kadifekale, ruiny agory z okresu hellenistyczno-rzym.; również w pobliżu liczne zabytki antyczne. Założone ok. X w. p.n.e. przez Greków szybko stało się ważnym ośr. handl., także w okresie rzym. i bizantyjskim; parokrotnie burzone (np. 575 p.n.e. przez króla lidyjskiego Alyattesa, 1403 przez Tamerlana) i odbudowywane; 1344-1403 I. należał do zakonu joannitów, od 1425 - do Turków osmańskich; od XVII w. I. nawiedzają liczne klęski (trzęsienia ziemi: 1688, 1778, epidemie dżumy, pożary: 1840, 1845), co spowodowało jego upadek; 1919 zdobyty przez Grecję i przyznany jej układem w Sévres (1920), 1923 (traktat w Lozannie) powrócił do Turcji.
EGEJSKIE MORZE, AZJA MNIEJSZA, REINACH, EFEZ, SMYRNA, DENÍZLÍ
- Seferis Jorgos, właśc. J.Seferiadis, (1900-71)
- TURCJA, państwo w płd.-zach.(...)