miasto u podnóży Rudaw Janowickich i Karkonoszy, nad Jedlicą, woj. dolnośląskie, powiat jeleniogórski; 12 tys. mieszk. (2002); fabryka dywanów zał. 1856, filców technicznych, zakłady porcelany techn., lniarskie, hydrometalurgii miedzi; ośr. wypoczynkowy i uzdrowisko (słabo mineralizowane wody radoczynne, leczenie gruźlicy, chorób narządu ruchu i reumatycznych); prawa miejskie od 1513, "), rozwój od XVI w. związany z górnictwem, dzieliły losy polityczne Śląska pn. Schmiedeberg; XVI/XVIII w. wyrób płótna eksportowanego m.in. do Ameryki; XIX w. ośrodek górnictwa rud żelaza (magnetytu), odkrycie niewielkich złóż uranu; od 1945 w Polsce; zachowany późnogotycki kościół farny, dwór z XVI w., klasycystyczny ratusz z XVIII w.
- KOWAR, kovar
- PRUSTYT, proustyt
- PIROFYLLIT, minerał, krzemian glinu...