miasto w woj. małopolskim, powiat krakowski; na obszarze Rowu Krzeszowickiego, nad Rudawą, na zach. od Krakowa; 10,1 tys. mieszk. (2002); siedziba gminy; przem. materiałów budowlanych (obróbka kamienia, zakłady wyrobów betonowych); w pobliżu wydobycie wapieni i porfirów; ośrodek turystyczny; znane od XIV w.; od 1799 uzdrowisko ze źródłami siarczanymi; prawa miejskie 1933; pałacyk neoklasycystyczny Vauxhall (XVII w.); pałac Potockich z poł. XIX w., wybudowany wg projektu F.M.Lanci, podczas okupacji letnia rezydencja Hansa Franka, po wojnie zakład wychowawczy, wokół park krajobrazowy; na płd. od K. w Tenczynku ruiny zamku Tenczyn z XIV wieku.
LIPARYT, TUF